ΕΝΟΤΗΤΕΣ
Γράφει ο Δρ. Ιωάννης Δοντάς
Χειρουργός – Πρωκτολόγος – Στρατιωτικός Ιατρός
Η εξειδικευμένη διάγνωση και οι κατάλληλες θεραπευτικές επιλογές για την αντιμετώπιση της ραγάδας πρωκτού αποτελούν την πιο αποτελεσματική πρακτική για να απαλλαχθεί ο ασθενής από τον πόνο.
Η ραγάδα πρωκτού ή ραγάδα δακτυλίου είναι ένα μικρό σκίσιμο (ρωγμή) που συμβαίνει στο εσωτερικό τμήμα του πρωκτού. Δημιουργεί μία αρκετά επίπονη κατάσταση για τον ασθενή η οποία εντείνεται κατά τη διάρκεια της αφόδευσης, αλλά και μετέπειτα, ενώ συχνά συνυπάρχει αιμορραγία από το σημείο της ραγάδας.
Η ραγάδα πρωκτού προκαλείται κυρίως λόγω χρόνιας δυσκοιλιότητας ή επίμονης διάρροιας και μπορεί να παρουσιασθεί σε ανθρώπους όλου του ηλικιακού φάσματος.
Ποια αίτια οδηγούν στην εμφάνιση της ραγάδας πρωκτού;
Τα αίτια για την εμφάνιση της ραγάδας πρωκτού μπορεί να είναι είτε πρωτογενή είτε δευτερογενή. Οι σκληρές τροφές που καταναλώνει ο ασθενής και η επακόλουθη διέλευσή τους από τον πρωκτικό σωλήνα, μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμό στο πρωκτικό δέρμα.
Τα δευτερογενή αίτια αφορούν σε άλλες παθήσεις που μπορούν δευτερογενώς να προκαλέσουν ραγάδα πρωκτού. Οι συχνότερες από αυτές τις παθήσεις είναι οι εξής:
- Ο καρκίνος του πρωκτού
- Ο έρπητας πρωκτού
- Η σύφιλη στον πρωκτό
- Η λευχαιμία
- Η νόσος του Crohn
- Η ελκώδης κολίτιδα
- Το HIV/AIDS
Συμπτώματα Ραγάδας Πρωκτού
Η ραγάδα πρωκτού μπορεί να προκαλέσει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα:
- Ορατό σκίσιμο (ρωγμή) στην περιπρωκτική χώρα ή στο πρωκτικό όριο
- Μικρή διόγκωση του δέρματος γύρω από τη ρωγμή
- Ξαφνικός και έντονος πόνος στον πρωκτό κατά τη διαδικασία της κένωσης, ο οποίος συχνά συνεχίζεται και μετά την κένωση για αρκετές ώρες.
- Κηλίδες αίματος στα κόπρανα ή στο χαρτί κατά το σκούπισμα
- Αίσθηση καύσου και σκισίματος
- Φαγούρα στον πρωκτό
Διάγνωση
Για να επιτευχθεί μία ολοκληρωμένη και ακριβής διάγνωση, ο ασθενής θα πρέπει να επισκεφθεί εξειδικευμένο πρωκτολόγο.
Η διαγνωστική διαδικασία ξεκινάει με τη λήψη του ιατρικού ιστορικού του ασθενούς. Στη συνέχεια γίνεται κλινική εξέταση της περιοχής του πρωκτού και της περιπρωκτικής χώρας, η οποία έχει ως σκοπό την αναγνώριση της πάθησης αλλά και τον αποκλεισμό άλλων ασθενειών που ομοιάζουν με τη ραγάδα πρωκτού. Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει την επισκόπηση της πρωκτικής περιοχής, καθώς και δακτυλική εξέταση. Ωστόσο, σε περιστατικά οξείας ραγάδας πρωκτού, η δακτυλική εξέταση είναι απαγορευτική, καθώς ο ασθενής μπορεί να βιώσει ανυπόφορο πόνο. Ο εξειδικευμένος γιατρός θα αναζητήσει σημαντικές πληροφορίες που μπορεί να τον οδηγήσουν σε συμπεράσματα σχετικά με την αιτιολογία της πάθησης.
Η διαδικασία ολοκληρώνεται με φωτογραφική καταγραφή του προβλήματος και ψηφιακή αποτύπωση της φωτογραφίας, η οποία θα εισαχθεί στον ηλεκτρονικό φάκελο του ασθενούς. Κάποιες φορές είναι απαραίτητη και η ψηφιακή πρωκτοσκόπηση για να αποκλειστούν άλλες αιτίες που μπορεί να δημιουργούν παρόμοια συμπτώματα με τη ραγάδα.
Ραγάδα Πρωκτού – Συντηρητική Θεραπεία
Η συντηρητική αγωγή αποτελεί τη θεραπεία εκλογής στο 50% περίπου των περιπτώσεων ραγάδας πρωκτού. Το συντηρητικό πλάνο συνίσταται στις εξής πρακτικές:
- Τροποποίηση της διατροφής για την αποκατάσταση των εντερικών διαταραχών (δυσκοιλιότητα ή διάρροια).
- Συνέπεια στον καθαρισμό της πρωκτικής και περιπρωκτικής χώρας μετά την κένωση με άφθονο νερό σε χλιαρή θερμοκρασία.
- Τοπική εφαρμογή ειδικής αλοιφής για την ανακούφιση από τον πόνο. Η αλοιφή περιέχει τοπικό αναισθητικό συνδυασμένο με κορτιζόνη. Ο ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει ότι οι συγκεκριμένες φαρμακευτικές αλοιφές, αν και επιτυγχάνουν άμεση απαλλαγή από τον πόνο, μειώνουν το ρυθμό επούλωσης της δερματικής ρωγμής. Επίσης οι αλοιφές αυτές θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για μικρό χρονικό διάστημα.
- Χρήση φαρμάκων σε κρεμώδη μορφή, τα οποία επιτυγχάνουν χαλάρωση του έσω σφιγκτήρα και αυξάνουν την αιμάτωση του δακτυλίου με αποτέλεσμα ο ασθενής να ανακουφίζεται άμεσα από τον πόνο. Τέτοια φάρμακα είναι η τρινιτρική γλυκερίνη, η νιφεδιπίνη και η διλτιαζέμη. Ωστόσο, τα φάρμακα αυτά απαιτούν προσοχή στη χρήση τους καθότι είναι καρδιολογικά και μπορεί να οδηγήσουν σε παρενέργειες όπως υπόταση, πονοκέφαλοι, εξάψεις κ.α. Συνεπώς, η χορήγησή τους θα πρέπει να πραγματοποιείται αυστηρά κατόπιν συνταγογράφησης και επίβλεψης από εξειδικευμένο ιατρό.
Ραγάδα Πρωκτού: Θεραπεία με Laser
Η θεραπεία με Laser για την αντιμετώπιση της ραγάδας πρωκτού αποτελεί μία αναίμακτη, ασφαλή και ανώδυνη διαδικασία, η οποία προσφέρει άμεσα αποτελέσματα στον ασθενή. Είναι μία ελάχιστα επεμβατική μέθοδος, κάτι που εξασφαλίζει μειωμένο έως μηδενικό πόνο μετά την επέμβαση, ενώ ο σφιγκτήρας του πρωκτού δεν τίθεται σε κίνδυνο.
Η διαδικασία γίνεται συνήθως στο χώρο της Κλινικής Laser Surgery και διαρκεί μόνο 10 λεπτά. Αμέσως μετά, ο ασθενής επιστρέφει στο σπίτι του και στις καθημερινές του δραστηριότητες.
Ραγάδα Πρωκτού – Θεραπεία Στο Σπίτι
Η θεραπεία στο σπίτι για την αντιμετώπιση της ραγάδας πρωκτού ορίζεται από τον εξειδικευμένο γιατρό. Ο ασθενής θα πρέπει να ακολουθήσει με συνέπεια τις οδηγίες και να μην κάνει αυτοσχέδιες ‘θεραπείες’ καθώς μπορεί να επιβαρύνει την κατάσταση.
Οι περισσότερες περιπτώσεις ασθενών με ραγάδα πρωκτού δεν απαιτούν κάποια επεμβατική διαδικασία και η αντιμετώπιση επικεντρώνεται στην επίλυση της αιτίας που την προκαλεί, δηλαδή τη δυσκοιλιότητα.
Η θεραπεία στο σπίτι αφορά τόσο στην ταχεία ανακούφιση από τον πόνο όσο και στην αποτροπή επανεμφάνισης της ραγάδας. Συνήθως περιλαμβάνει:
- Πρόσληψη μεγάλης ποσότητας φυτικών ινών σε καθημερινή βάση. Αυτές είναι τα φρούτα, τα λαχανικά και οι τροφές ολικής άλεσης.
- Αυξημένη κατανάλωση νερού.
- Τακτική σωματική δραστηριότητα για την ενίσχυση της εντερικής λειτουργίας και την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.
- Αποφυγή χρήσης χαρτιού υγείας και πάντα πλύσιμο με χλιαρό νερό στην πρωκτική περιοχή μετά την κένωση.
- Χλιαρά μπάνια μέσα στη διάρκεια της ημέρας με σκοπό τη χαλάρωση των μυών του πρωκτού.
- Εφαρμογή ειδικής αλοιφής, σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού.