Δυσπλασίες και καρκίνος του πρωκτού σε γυναίκες με HPV στο γεννητικό σύστημα
ΕΝΟΤΗΤΕΣ
Τις τελευταίες δεκαετίες, ο καρκίνος του πρωκτού παρουσιάζει μία σχετικά σταθερή αύξηση (περίπου 2% ανά έτος) και προσβάλλει συχνότερα τις γυναίκες. Ιδιαίτερα, στις περιπτώσεις γυναικών που εμφάνισαν δυσπλασίες ή καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, του κόλπου και του αιδοίου, ο κίνδυνος να νοσήσουν στο μέλλον από καρκίνο του πρωκτού αυξάνεται σημαντικά. Το γεγονός αυτό θεμελιώνει και την ανάγκη για την εφαρμογή μέτρων πρόληψης του καρκίνου του πρωκτού στις γυναίκες αυτές. Πιστεύεται ότι στις περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του πρωκτού προηγούνται υψηλόβαθμες ενδοεπιθηλιακές αλλοιώσεις του πρωκτού ή δυσπλασίες (Anal High–Grade Squamous Intraepithelial Lesions – HSIL). Αυτές οι δυσπλασίες και ο καρκίνος του πρωκτού σε μεγάλο ποσοστό είναι αποτέλεσμα της λοίμωξης με τον ιό HPV (Human Papilloma Virus).
Πώς προκαλούνται οι δυσπλασίες και ο καρκίνος πρωκτού και ποια η σχέση τους με τον ιό HPV;
Όπως ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, έτσι και ο καρκίνος του πρωκτού, τις περισσότερες φορές (93%) συνδέεται με τη μόλυνση από τον ιό HPV.
Στον ιό HPV οφείλονται και τα κονδυλώματα πρωκτού, αλλά και οι προκαρκινικές βλάβες (δυσπλασίες), οι οποίες, αν δε θεραπευθούν, υπάρχει το ενδεχόμενο να καταλήξουν σε διηθητική πρωκτική νεοπλασία.
Έχουν ταυτοποιηθεί πάνω από 150 τύποι του ιού HPV. Οι τύποι που προσβάλλουν το γεννητικό σύστημα ονομάζονται γεννητικοί τύποι και συνήθως εντοπίζονται στα γεννητικά όργανα και γύρω από αυτά, στον πρωκτό και το περιπρωκτικό δέρμα και στη στοματική κοιλότητα. Οι γεννητικοί τύποι του HPV χωρίζονται σε 2 μεγάλες κατηγορίες:
- Τύποι Χαμηλού κινδύνου (Low Risk)
Είναι αυτοί που προκαλούν τα κονδυλώματα του πρωκτού και τις χαμηλόβαθμες ενδοεπιθηλιακές αλλοιώσεις του πρωκτού (Low–Grade Squamous Intraepithelial Lesions – LSIL), με κυριότερους εκπροσώπους το 6 και το 11. - Τύποι Υψηλού κινδύνου (High Risk)
Οι τύποι αυτοί προκαλούν τις υψηλόβαθμες ενδοεπιθηλιακές αλλοιώσεις του πρωκτού ή δυσπλασίες (High–Grade Squamous Intraepithelial Lesions – HSIL). Οι δύο πιο συχνοί τύποι υψηλού κινδύνου είναι ο 16 και ο 18. Αυτοί οι δύο τύποι ταυτοποιούνται στο μεγαλύτερο ποσοστό των κακοηθειών του πρωκτού.
Σε ποιες περιπτώσεις υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος να αναπτυχθούν δυσπλασίες και καρκίνος του πρωκτού;
Όπως προαναφέρθηκε ο καρκίνος του πρωκτού αναπτύσσεται πιο συχνά (κατά περίπου 50%) στις γυναίκες συγκριτικά με τους άνδρες. Οι παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του πρωκτού στις γυναίκες περιλαμβάνουν τα παρακάτω:
- Γυναίκες που παρουσίασαν στο παρελθόν δυσπλασίες ή καρκίνο του κατώτερου γεννητικού συστήματος (αιδοίου, κόλπου ή τραχήλου της μήτρας) που οφείλονται σε μόλυνση από τον HPV.
- Γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας (50 – 80 ετών)
- Γυναίκες που ζουν με τον ιό HIV – Σε αυτή την περίπτωση το ανοσοποιητικό σύστημα είναι εξασθενημένο και υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες ο HPV να ενσωματωθεί στα κύτταρα του επιθηλίου του πρωκτού και να προκαλέσει βλάβες.
- Γυναίκες που έχουν πρωκτικές σεξουαλικές επαφές
- Γυναίκες που καπνίζουν
- Γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση
- Γυναίκες που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα
Ποια είναι τα συμπτώματα που προκαλούν οι δυσπλασίες και ο καρκίνος του πρωκτού;
Δυστυχώς, οι δυσπλασίες του πρωκτού συνήθως δεν εμφανίζουν συμπτώματα και έτσι, κάποιες φορές, η διάγνωσή τους μπορεί να καθυστερήσει.
Οι ασθενείς με καρκίνο πρωκτού μπορεί να εντοπίσουν τα εξής συμπτώματα:
- Συχνή φαγούρα στον πρωκτό
- Αιμορραγία από τον πρωκτό. Το αίμα σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ζωντανό κόκκινο
- Έκκριση βλέννας ή πυώδους υγρού από τον πρωκτό
- Πόνο στον πρωκτό
- Διόγκωση στην πρωκτική και περιπρωκτική χώρα
- Δυσκοιλιότητα
- Ανωμαλίες στις συνήθειες του εντέρου
- Διόγκωση (πρήξιμο) στους βουβωνικούς λεμφαδένες
- Διαφορετική μορφολογία των κοπράνων
Τα παραπάνω συμπτώματα, σαφώς, δε συνιστούν απαραίτητα καρκίνο του πρωκτού. Όταν κάποια γυναίκα παρουσιάσει κάποια από αυτά τα συμπτώματα, θα πρέπει να απευθυνθεί άμεσα σε χειρουργό πρωκτολόγο έτσι ώστε να υποβληθεί σε ενδελεχή εξέταση και να διαπιστωθεί η πάθηση που αντιστοιχεί στις συγκεκριμένες εκδηλώσεις. Συνήθως η διάγνωση του καρκίνου του πρωκτού καθυστερεί, επειδή οι ασθενείς αποδίδουν λανθασμένα τα συμπτώματα του καρκίνου στην ύπαρξη «αιμορροΐδων».
Ποιες είναι οι διαγνωστικές εξετάσεις για τις HPV βλάβες στον πρωκτό;
Οι διαγνωστικές εξετάσεις για τις πρωκτικές βλάβες θα πρέπει να εκτελούνται από εξειδικευμένο χειρουργό πρωκτολόγο. Ο γιατρός θα ξεκινήσει λαμβάνοντας το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς και στη συνέχεια θα προχωρήσει σε κλινική εξέταση, η οποία περιλαμβάνει τα εξής:
- Επισκόπηση της περιπρωκτικής χώρας
- Κυτταρολογική εξέταση του πρωκτού (Test Pap Πρωκτού)
- Δακτυλική εξέταση του πρωκτού και του ορθού
- Πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας
Πώς θεραπεύεται ο καρκίνος του πρωκτού;
Όταν βρίσκεται σε πολύ αρχικό στάδιο, ο καρκίνος του πρωκτού συνήθως θεραπεύεται με χειρουργική επέμβαση, κατά την οποία αφαιρείται ο όγκος. Απαραίτητες προϋποθέσεις είναι ο όγκος να είναι μικρότερος από 2cm, να μην διηθεί τους σφιγκτήρες του πρωκτού ή κάποιο άλλο όργανο και φυσικά να μην έχει χορηγήσει μεταστάσεις στους λεμφαδένες ή σε απομακρυσμένα όργανα.
Σε διαφορετικές περιπτώσεις, ορίζεται σχήμα ακτινοχημειοθεραπείας, το οποίο έχει πολύ ικανοποιητικά ποσοστά επιτυχίας. Μία αρκετά συχνή επιπλοκή της ακτινοθεραπείας είναι η μετακτινική πρωκτίτιδα.
Πιο σπάνια, όταν αποτυγχάνει η συνδυασμένη ακτινοχημειοθεραπεία, υπάρχει ένδειξη για μεγάλες και ακρωτηριαστικές επεμβάσεις, όπως η ολική αφαίρεση του πρωκτού και του ορθού με κατασκευή μόνιμης κολοστομίας (κοιλιοπερινεϊκή εκτομή).
