Φυσικοθεραπευτική Αντιμετώπιση της Κυστεοκήλης

Τι είναι η κυστεοκήλη;

Η κυστεοκήλη, που ονομάζεται επίσης πρόπτωση ή πτώση της κύστης, είναι η διόγκωση ή πτώση της ουροδόχου κύστης στον κόλπο. Η ουροδόχος κύστη, βρίσκεται στη περιοχή της λεκάνης και είναι ένα κοίλο, μυώδες όργανο σε σχήμα μπαλονιού που διαστέλλεται καθώς γεμίζει με ούρα. Κατά την ούρηση, η κύστη αδειάζει μέσω σύσπασης του μυός της και αναστολή της σύσπασης των σφιγκτήρων της ουρήθρας και των μυών του πυελικού εδάφους (Pelvic Floor Muscles).

Τι προκαλεί την κυστεοκήλη;

Η κυστεοκήλη εμφανίζεται όταν οι μύες και οι υποστηρικτικοί ιστοί μεταξύ της ουροδόχου κύστης και του κόλπου μιας γυναίκας εξασθενούν και διατείνονται αφήνοντας την κύστη να αποχωρήσει από την κανονική της θέση και να διογκωθεί προς στον κόλπο. Σε μια κυστεοκήλη, ο ιστός της ουροδόχου κύστης παραμένει καλυμμένος από τον κόλπο. Μια κυστεοκήλη μπορεί να προκύψει από βλάβη στους μύες του πυελικού εδάφους και στους ιστούς που συγκρατούν τα πυελικά όργανα κεφαλικά μέσα στη λεκάνη. Τα πυελικά όργανα μιας γυναίκας περιλαμβάνουν τον κόλπο, τον τράχηλο, τη μήτρα, την ουροδόχο κύστη, την ουρήθρα και το λεπτό έντερο.

Μια ενδεχόμενη βλάβη ή αποδυνάμωση των μυών του πυελικού εδάφους και των υποστηρικτικών ιστών του μπορεί να συμβεί μετά τον κολπικό τοκετό και με καταστάσεις που καταπονούν ή αυξάνουν επανειλημμένα την πίεση στην περιοχή της πυέλου όπως λόγω επαναλαμβανόμενης καταπόνησης από έντονες κινήσεις του εντέρου σε περιπτώσεις δυσκοιλιότητας είτε από χρόνιο ή βίαιο βήχα είτε από άρση μεγάλου βάρους καθώς ακόμα και από την παχυσαρκία. Οι πιθανότητες μιας γυναίκας να αναπτύξει κυστεοκήλη αυξάνονται με την ηλικία, πιθανώς λόγω της αποδυνάμωσης των μυών και των υποστηρικτικών ιστών στην περιοχή της πυέλου από τη γήρανση. Ασαφές είναι το ποσοστό με το οποίο η εμμηνόπαυση αυξάνει τις πιθανότητες μιας γυναίκας να αναπτύξει κυστεοκήλη.

Ποια είναι τα συμπτώματα της κυστεοκήλης;

Τα συμπτώματα μιας κυστεοκήλης περιλαμβάνουν μία κολπική διόγκωση είτε μια αίσθηση ότι κάτι πέφτει έξω από τον κόλπο, την αίσθηση βαρύτητας ή πληρότητας της πυέλου, δυσκολία έναρξης της ούρησης, αίσθημα ατελούς ούρησης καθώς και συχνή ή επείγουσα ούρηση. Οι γυναίκες που έχουν κυστεοκήλη μπορεί επίσης να εμφανίζουν ακράτεια ούρων ως αποτέλεσμα κινήσεων που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση βίαια και κατά συνέπεια και την ενδοκυστική πίεση, με αποτέλεσμα έτσι την εμφάνιση ακράτειας ούρων από προσπάθεια. Αυτές οι κινήσεις μπορεί να περιλαμβάνουν βήχα, φτέρνισμα, γέλιο ή σωματική δραστηριότητα, όπως το περπάτημα. Η κατακράτηση ούρων ή αδυναμία πλήρους κένωσης της κύστης μπορεί να εμφανιστεί σε πιο σοβαρή κυστεοκήλη, εάν η κυστεοκήλη δημιουργήσει συστροφή στην ουρήθρα της γυναίκας και εμποδίζει τη ροή των ούρων. Οι γυναίκες με ήπια κυστεοκήλη συχνά δεν έχουν κανένα σύμπτωμα.

Πώς γίνεται η διάγνωση της κυστεοκήλης;

Η διάγνωση της κυστεοκήλης απαιτεί ιατρικές εξετάσεις και φυσική εξέταση του κόλπου. Στην αρχή λαμβάνεται ένα πλήρες ιστορικό από τον ιατρό είτε από έναν εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή. Στην συνέχεια, γίνεται χρήση ενός συστήματος βαθμολόγησης για να προσδιοριστεί η σοβαρότητα της κυστεοκήλης μιας γυναίκας. Μια κυστεοκήλη λαμβάνει έναν από τους τρεις βαθμούς ανάλογα με το πόσο έχει μετατοπιστεί η κύστη μιας γυναίκας στον κόλπο της:

• 1ου βαθμού: Ήπια, όταν η κύστη έχει μετατοπιστεί ελάχιστα στον κόλπο.
• 2ου βαθμού: Μέτρια, όταν η κύστη μεταπίπτει αρκετά ώστε να φτάσει στο άνοιγμα του κόλπου.
• 3ου βαθμού: Σοβαρή, όταν η ουροδόχος κύστη διογκώνεται μέσα από το άνοιγμα του κόλπου.

Στην περίπτωση όπου μια γυναίκα δυσκολεύεται να αδειάσει την ουροδόχο κύστη της, ο ιατρός μπορεί να μετρήσει την ποσότητα ούρων που μένει στην ουροδόχο κύστη της γυναίκας μετά την ούρηση με την χρήση υπερηχογραφήματος ουροδόχου κύστης προσδιορίζοντας έτσι μια ενδεχόμενη παθολογία. Ακόμα, ο ιατρός μπορεί να χρησιμοποιήσει έναν καθετήρα για τη μέτρηση του υπολειμματικών ούρων στην κύστη μιας γυναίκας. Ειδικότερα, με την χρήση τοπική αναισθησίας εισάγεται ένας καθετήρας μέσω της ουρήθρας της γυναίκας στην ουροδόχο κύστη της για να αφαιρεθεί και να μετρηθεί η ποσότητα των υπολειπόμενων ούρων μετά την ούρηση της γυναίκας. Ένα υπόλειμμα ούρων 100 mL ή περισσότερο είναι ένδειξη ότι η γυναίκα δεν κενώνει εντελώς την ουροδόχο κύστη της.

Άλλος ένας τρόπος διάγνωσης της κυστεοκήλης αποτελεί η ακτινογραφία της ουροδόχου κύστης η οποία πραγματοποιείται κατά την διάρκεια της ούρησης. Οι εικόνες ακτίνων Χ δείχνουν το σχήμα της ουροδόχου κύστης της γυναίκας και επιτρέπουν στον ιατρό να δει τυχόν προβλήματα που μπορεί να εμποδίσουν την κανονική ροή των ούρων. Τέλος, ο ιατρός μπορεί να ζητήσει πρόσθετες εξετάσεις για να αποκλείσει προβλήματα σε άλλα μέρη του ουροποιητικού συστήματος μιας γυναίκας.

Πώς αντιμετωπίζεται η κυστεοκήλη;

Η κυστεοκήλη πρέπει να αντιμετωπίζεται εάν υπάρχουν σημαντικά συμπτώματα που επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής της γυναίκας. Πριν από οποιαδήποτε θεραπεία, θα πρέπει να γίνει ενδελεχής αξιολόγηση από τον εκάστοτε ιατρό (Ουρολόγο). Υπάρχουν ωστόσο μη χειρουργικές όσο και χειρουργικές επιλογές για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της κυστεοκήλης. Η πλειονότητα των συμπτωμάτων που σχετίζονται με την κυστεοκήλη μπορούν να επιλυθούν με μη χειρουργική αντιμετώπιση του προβλήματος. Ωστόσο, η θεραπεία εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Η χειρουργική θεραπεία προορίζεται μόνο για τις πιο σοβαρές περιπτώσεις συμπτωματικής κυστεοκήλης.

Τι περιλαμβάνει η μη χειρουργική θεραπεία της κυστεοκήλης;

Η θεραπεία της κυστεοκήλης εξαρτάται από τη σοβαρότητα της πάθησης και από το εάν η γυναίκα έχει συμπτώματα. Εάν η κυστεοκήλη μιας γυναίκας δεν την ενοχλεί, ο ιατρός ενδέχεται να της συστήσει μόνο να αποφεύγει να σηκώνει βάρη ή να καταπονείται, κάτι που θα μπορούσε να επιδεινώσει την κατάσταση της κυστεοκήλης της. Εάν η γυναίκα έχει συμπτώματα που την ενοχλούν, τότε χρειάζεται θεραπεία με την καθοδήγηση ενός εξειδικευμένου φυσικοθεραπευτή. Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών του πυελικού εδάφους (Pelvic Floor Muscle Training – PFMT), οι οποίες είναι και γνωστές ως ασκήσεις Kegel (Kegel Exercises) αποτελούν θεραπεία πρώτης γραμμής. Οι ασκήσεις Kegel επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με βιοανάδραση (biofeeback), ηλεκτροθεραπεία και μαγνητική διέγερση για τη βελτίωση του θεραπευτικού αποτελέσματος. Συνολικά μπορεί να αναφερθεί ότι η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους συμβάλλει καθοριστικά στη θεραπεία της κυστεοκήλης με πολύ καλά αποτελέσματα.

Πότε πραγματοποιείται χειρουργική επέμβαση;

Η χειρουργική αντιμετώπιση της κυστεοκήλης θα πρέπει να γίνεται μόνο εάν συνεχίσουν να υπάρχουν συμπτώματα παρά τη χρήση συντηρητικών μέτρων. Ένας ιατρός μπορεί να συστήσει χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση της υποστήριξης του κολπικού τοιχώματος και την επανατοποθέτηση της ουροδόχου κύστης της γυναίκας στην κανονική της θέση. Αυτό επιτυγχάνεται με ανάρτηση της ουροδόχου κύστης και ανακατασκευή του προσθίου κολπικού τοιχώματος με ραφές ή με τη χρήση πλέγματος.

Συμπερασματικά, η κυστεοκήλη επηρεάζει ένα μεγάλο ποσοστό των γυναικών. Με τη σωστή καθοδήγηση ενός εξειδικευμένου φυσικοθεραπευτή χρησιμοποιώντας ασκήσεις Kegel σε συνδυασμό με βιοανάδραση (biofeeback), ηλεκτροθεραπεία και μαγνητική διέγερση μπορούν να μειωθούν τα συμπτώματα της κυστεοκήλης, βελτιώνοντας ταυτόχρονα και την σεξουαλική λειτουργία της γυναίκας. Η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους αποτελεί θεραπεία πρώτης γραμμής για την αντιμετώπιση της κυστεοκήλης.
Τι είναι η κυστεοκήλη;

Συγγραφή κειμένου:
Αντώνιος Αδρασκέλας
Φυσικοθεραπευτής