Δυσκοιλιότητα
ΕΝΟΤΗΤΕΣ
Η δυσκοιλιότητα αναφέρεται σε διαφορετικές καταστάσεις. Συχνά περιγράφεται ως η κατάσταση λιγότερων κενώσεων του εντέρου σε σχέση με το φυσιολογικό και αφορά σε μια ιδιαίτερα άβολη κατάσταση για τον πάσχοντα. Ωστόσο, η κινητικότητα του εντέρου είναι διαφορετική από άτομο σε άτομο και καθορίζεται κυρίως από τον τρόπο ζωής του, αλλά και από γενετικούς παράγοντες. Άλλοτε ως δυσκοιλιότητα περιγράφεται η δυσκολία που έχουν κάποιοι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της κένωσης ανεξαρτήτως της συχνότητας των κενώσεων, ή η αίσθηση που έχουν ότι η κένωση δεν έχει ολοκληρωθεί φυσιολογικά, δηλαδή ότι υπάρχει υπόλειμμα κοπράνων στο ορθό μετά την κένωση.
Αν και αρκετά δυσάρεστη, η δυσκοιλιότητα, συνήθως, μπορεί να αντιμετωπιστεί με σχετικά απλές συντηρητικές μεθόδους. Σπάνια όταν τα συμπτώματα της δυσκοιλιότητας εμμένουν και ταλαιπωρούν τον ασθενή και υπάρχει κάποιο ανατομικό αίτιο είναι αναγκαία η χειρουργική αντιμετώπιση του προβλήματος.
Παράγοντες εμφάνισης της δυσκοιλιότητας
Όλα τα άτομα, ανεξαρτήτως ηλικίας, μπορούν να εμφανίσουν περιστασιακή δυσκοιλιότητα. Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένες ομάδες ατόμων αλλά και καταστάσεις που οδηγούν σε σταθερή δυσκοιλιότητα (χρόνια), οι οποίες περιλαμβάνουν:
- Ηλικιωμένοι
- Έγκυες η λεχώνες
- Διατροφή φτωχή σε φυτικές ίνες
- Λήψη ορισμένων φαρμάκων
- Ορισμένες νευρολογικές ασθένειες
Γιατί συμβαίνει η δυσκοιλιότητα;
Η αιτία της δυσκοιλιότητας είναι πολυπαραγοντική. Ένας πολύ σημαντικός μηχανισμός που εμπλέκεται στην παθοφυσιολογία της δυσκοιλιότητας είναι η υπερβολική απορρόφηση νερού από το παχύ έντερο γεγονός που καθιστά τα κόπρανα πιο σκληρά. Τα τρόφιμα κινούνται κανονικά στον πεπτικό σωλήνα, ο οποίος απορροφά τα θρεπτικά συστατικά και τα άχρηστα μέρη της τροφής (απόβλητα) μετακινούνται από το λεπτό έντερο στο παχύ. Ειδικά στη δυσκοιλιότητα βραδείας διάβασης το φαγητό κινείται αργά στον πεπτικό σωλήνα δίνοντας στο παχύ έντερο το χρόνο να απορροφήσει περισσότερο νερό από τα απόβλητα μετατρέποντας τα σε σκληρή στερεή μάζα. Κάποιες άλλες φορές επηρεάζεται η νευρική αγωγιμότητα των νεύρων που νευρώνουν το παχύ έντερο. Σε άλλες περιπτώσεις υπάρχουν ανατομικά προβλήματα που προκαλούν δυσκοιλιότητα όπως η πρόπτωση ορθού, ο εσωτερικός εγκολεασμός του ορθού και η ορθοκήλη.
Ποιες επιπλοκές προκαλεί η δυσκοιλιότητα;
Η δυσκοιλιότητα μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές, όπως:
- Αιμορροΐδες
- Ραγάδα πρωκτού
- Εκκολπωματίτιδα
- Συσσώρευση υπερβολικών κοπράνων στο ορθό και τον πρωκτό (λόγω καταπόνησης από την κινητικότητα)
- Βλάβη στους πυελικούς μυς (η υπερβολική καταπόνηση από την κίνηση του εντέρου για μεγάλο χρονικό διάστημα προκαλεί ακράτεια ούρων)
- Περιεδρικό απόστημα
Πού οφείλεται η δυσκοιλιότητα;
Υπάρχουν πολλές αιτίες που προκαλούν τη δυσκοιλιότητα. Οι αιτίες αυτές σχετίζονται με τον τρόπο ζωής, τη λήψη ορισμένων φαρμάκων, ορισμένες παθήσεις και την εγκυμοσύνη.
Αίτιες που σχετίζονται με το τρόπο ζωής:
- Κατανάλωση τροφών με χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες
- Η μη κατανάλωση αρκετής ποσότητας νερού (αφυδάτωση)
- Ελάχιστη ή μηδενική σωματική άσκηση
- Αλλαγές στην καθημερινότητα (π.χ. ταξίδια, διατροφή, ύπνος)
- Κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων γαλακτοκομικών προϊόντων
- Στρες
- Η αντίσταση στην επιθυμία για κένωση
Αιτίες που σχετίζονται με τη λήψη ορισμένων φαρμάκων:
- Ισχυρά παυσίπονα
- Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
- Φάρμακα για τις αλλεργίες
- Ορισμένα ψυχιατρικά φάρμακα (π.χ. αντικαταθλιπτικά)
- Φάρμακα για τη ναυτία
- Σκευάσματα σιδήρου
Αιτίες που σχετίζονται με παθήσεις:
- Ενδοκρινικά προβλήματα, διαβήτης, υπερασβεστιαιμία
- Καρκίνος του παχέος εντέρου
- Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
- Εκκολπωματίτιδα
- Δυσλειτουργία στο συντονισμό των πυελικών μυών
- Δομικές βλάβες στην πεπτική οδό (π.χ. συρίγγιο)
- Ασθένειες οργάνων (π.χ. σκληρόδερμα)
- Πρόπτωση ορθού
- Ορθοκήλη
Ποια συμπτώματα προκαλεί η δυσκοιλιότητα;
Στα συμπτώματα της δυσκοιλιότητας περιλαμβάνονται:
- Μικρός αριθμός κενώσεων κατά τη διάρκεια της εβδομάδας
- Κόπρανα σκληρά και μικρά
- Πόνο στο στομάχι ή κράμπες
- Πρήξιμο και ναυτία
- Αίσθημα ότι το έντερο δεν έχει αδειάσει πλήρως
- Φούσκωμα
- Αίμα στα κόπρανα
- Μη επιθυμητή απώλεια βάρους
- Δυσκολία στην επίτευξη μίας φυσιολογικής κένωσης
Δυσκοιλιότητα: Θεραπεία
Η ήπια ως μέτρια δυσκοιλιότητα αντιμετωπίζεται με απλούς τρόπους που περιλαμβάνουν την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής όπως:
- Η πρόσληψη αρκετής ποσότητας νερού
- Κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, δημητριακών, τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες
- Αποφυγή κατανάλωσης υπερβολικής ποσότητας γαλακτοκομικών προϊόντων
- Αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ και καφεΐνης
- Ένταξη σωματικής άσκησης στην καθημερινότητα
- Αποφυγή χρήσης κινητού τηλεφώνου ή άλλων συσκευών κατά τη διάρκεια της κένωσης
- Αλλαγή ή αντικατάσταση ορισμένων φαρμάκων ή συμπληρωμάτων διατροφής
- Η λήψη φαρμάκων που βοηθούν στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας
Η χειρουργική αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας είναι σπάνια και συνήθως προτείνεται για να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα που οφείλονται σε δομικά προβλήματα του εντέρου. Αυτά μπορεί να είναι τα εξής:
- Πρόπτωση ορθού
- Απόφραξη εντέρου
- Στένωση σε τμήμα του εντέρου
- Σχισμή στον πρωκτό
- Δυσλειτουργίες πυελικών μυών
- Περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου, του ορθού ή καρκίνος πρωκτού
Όταν η δυσκοιλιότητα διαρκεί περισσότερο από τρεις εβδομάδες ο ασθενής θα πρέπει να απευθυνθεί σε εξειδικευμένο πρωκτολόγο, καθώς μπορεί να πρόκειται για μια πρόσκαιρη κατάσταση ή να αποτελεί σημάδι κάποιας σοβαρότερης κατάστασης.