Φυσικοθεραπευτική Προσέγγιση στον Καρκίνο του Παχέος Εντέρου

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου, αναπτύσσεται στο εσωτερικό επιθήλιο του εντέρου και συνήθως προηγούνται αναπτύξεις που ονομάζονται πολύποδες, οι οποίοι μπορεί να γίνουν καρκινικοί εάν δεν αφαιρεθούν. Ανάλογα με το πού ξεκινά ο καρκίνος, ο καρκίνος του εντέρου μπορεί να ονομαστεί καρκίνος του παχέος εντέρου ή του ορθού. Μάλιστα ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο τρίτος πιο συχνός καρκίνος που διαγιγνώσκεται σε άνδρες και γυναίκες στις Η.Π.Α. Το ποσοστό θνησιμότητας από καρκίνο του παχέος εντέρου μειώνεται τα τελευταία 30 χρόνια, αλλά εξακολουθεί να είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο. Ο συνολικός κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου κατά τη διάρκεια της ζωής είναι: 1 στους 21 για τους άνδρες και 1 στους 23 για τις γυναίκες.

Ποιες είναι οι αιτίες εμφάνισης καρκίνου στο παχύ έντερο;

Η αιτιολογία της εμφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι πολυπαραγοντική, συμπεριλαμβανομένων των γενετικών παραγόντων, του τρόπου ζωής καθώς και ποικίλων περιβαλλοντικών παραγόντων κινδύνου. Ειδικότερα, έχουν εντοπιστεί αρκετοί παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου όπως η διατροφή χαμηλή σε φυτικές ίνες και υψηλή σε λιπαρά, η καθιστική ζωή, ο διαβήτης, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, το αλκοόλ, η προχωρημένη ηλικία καθώς και η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου. Παράγοντες που έχουν να κάνουν με τον τρόπο ζωής και η παχυσαρκία επηρεάζουν την ανάπτυξη διαφόρων τύπων καρκίνου, ιδιαίτερα του καρκίνου του παχέος εντέρου. Η πλειονότητα των καρκίνων του παχέος εντέρου πιστεύεται ότι εμφανίζεται σποραδικά αφήνοντας μόνο το 10% έως 20% των να έχουν ένα γνωστό κληρονομικό παράγοντα. Παρατηρείται ακόμα αυξημένη συσχέτιση μεταξύ σωματικής αδράνειας και παχυσαρκίας. Ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο ανέφερε ότι το 25% όλων των περιπτώσεων καρκίνου παγκοσμίως προκαλούνται από την παχυσαρκία και την καθιστική ζωή.

Ποια είναι η παθολογία του καρκίνου του παχέος εντέρου;

Το 98% των καρκίνων παχέος εντέρου είναι αδενοκαρκινώματα, που προκύπτουν στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων από προϋπάρχοντα αδενώματα του παχέος εντέρου (νεοπλασματικοί πολύποδες), τα οποία υφίστανται προοδευτικά κακοήθη μεταμόρφωση καθώς συσσωρεύουν επιπλέον μεταλλάξεις.

Ποια είναι η κλινική εικόνα του καρκίνου του παχέος εντέρου;

Τα συμπτώματα του καρκίνου του παχέος εντέρου περιλαμβάνουν:

• Αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, συμπεριλαμβανομένης της διάρροιας, της δυσκοιλιότητας ή της αίσθησης ατελούς κένωσης.
• Αλλαγή στην εμφάνιση ή τη συνέπεια των κινήσεων του εντέρου, όπως οι λεπτές κενώσεις.
• Αίμα στα κόπρανα.
• Κοιλιακό άλγος, αίσθημα φουσκώματος ή κράμπες.
• Πρωκτικός ή ορθικός πόνος.
• Ένα εξόγκωμα στον πρωκτό ή το ορθό.
• Απώλεια βάρους.
• Ανεξήγητη κόπωση.
• Κόπωση με ή χωρίς αναιμία (χλωμή επιδερμίδα, αδυναμία και δύσπνοια).

Πως γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου;

Εκτός από τη φυσική εξέταση που πραγματοποιείται από τον ιατρό, οι ακόλουθες εξετάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου. Ειδικότερα:

• Η κολονοσκόπηση επιτρέπει στον ιατρό να κοιτάξει μέσα σε ολόκληρο το ορθό και το παχύ έντερο ενώ ένας ασθενής είναι ναρκωμένος. Εάν εντοπιστεί καρκίνος του παχέος εντέρου, μια πλήρης διάγνωση που περιγράφει με ακρίβεια τη θέση και την εξάπλωση του καρκίνου μπορεί να μην είναι δυνατή μέχρι να αφαιρεθεί χειρουργικά ο όγκος.
• Η βιοψία όπου πραγματοποιείται αφαίρεση μικρής ποσότητας ιστού για εξέταση στο μικροσκόπιο.
• Μοριακός έλεγχος του όγκου. Τα αποτελέσματα αυτών των εξετάσεων μπορούν να βοηθήσουν στον προσδιορισμό των διαθέσιμων θεραπευτικών επιλογών. Για μεταστατικό ή υποτροπιάζοντα καρκίνο του παχέος εντέρου, ένα δείγμα ιστού από την περιοχή όπου εξαπλώθηκε ή υποτροπίασε μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εξέταση, εάν είναι διαθέσιμο.
• Εξετάσεις αίματος. Ειδικότερα, στον καρκίνο του παχέος εντέρου υπάρχει αιμορραγία στο παχύ έντερο ή στο ορθό και έτσι τα άτομα με τη νόσο μπορεί να γίνουν αναιμικά. Μια δοκιμή του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα, η οποία αποτελεί μέρος μιας γενικής εξέτασης αίματος, μπορεί να υποδείξει ότι μπορεί να υπάρχει αιμορραγία. Μια άλλη εξέταση αίματος ανιχνεύει τα επίπεδα μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται καρκινοεμβρυϊκό αντιγόνο τα υψηλά επίπεδα του οποίου μπορεί να υποδηλώνουν ότι ένας καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος.
• Η αξονική τομογραφία παράγει εικόνες πολλών οργάνων ταυτόχρονα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εξέταση του εντέρου και άλλων πιθανών σημείων μετάστασης (π.χ. του ήπατος).
• Η μαγνητική τομογραφία είναι η καλύτερη απεικονιστική εξέταση για να βρεθεί πόσο έχει αναπτυχθεί ο καρκίνος του παχέος εντέρου.
• Το ενδοορθικό υπερηχογράφημα χρησιμοποιείται συνήθως για να διαπιστωθεί πόσο βαθιά έχει επεκταθεί ο καρκίνος του ορθού και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει στον προγραμματισμό της θεραπείας. Ωστόσο, αυτή η εξέταση δεν μπορεί να ανιχνεύσει με ακρίβεια τον καρκίνο που έχει εξαπλωθεί σε απομακρυσμένους λεμφαδένες ή εκτός της πυέλου.
• Το υπερηχογράφημα ήπατος μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την προβολή του ήπατος, αν και η αξονική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία είναι καλύτερες για την εύρεση όγκων στο ήπαρ.
• Μια ακτινογραφία θώρακος μπορεί να βοηθήσει τους γιατρούς να ανακαλύψουν εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στους πνεύμονες.
• Τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET). Η σάρωση PET είναι ένας τρόπος δημιουργίας εικόνων οργάνων και ιστών μέσα στο σώμα. Και να συμβάλλει στη χάραξη της θεραπευτικής στρατηγικής για τον καρκίνο του παχέος εντέρου.

Ποια η φυσικοθεραπευτική προσέγγιση στο καρκίνο του παχέος εντέρου;

Η φυσικοθεραπευτική διαχείριση στις περιπτώσεις εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου περιλαμβάνει συμβουλευτική και επανεκπαίδευση του ασθενή, αλλαγή διατροφικών συνηθειών, ασκήσεις ενδυνάμωσης του πυελικού εδάφους οι οποίες μπορούν να συνδυαστούν με την χρήση της μεθόδου της βιοανάδρασης με σκοπό την βελτίωση του θεραπευτικού αποτελέσματος. Ειδικότερα:

Συμβουλευτική και Εκπαίδευση

Παρέχονται πληροφορίες και καθοδήγηση με μια πληθώρα μέσων με σκοπό την κατανόηση της λειτουργίας του εντέρου και των παραγόντων που προκαλούν την ακράτεια κοπράνων σε περιπτώσεις που αυτή εμφανιστεί.

Διατροφή

Στόχος είναι τα κόπρανα να μην είναι ούτε πολύ σκληρά, ούτε πολύ μαλακά, αλλά να έχουν την σκληρότητα που να επιτρέπουν την ομαλή έξοδο από το έντερο. Έτσι προτείνεται ένα πρόγραμμα διατροφής από ειδικό κλινικό διαιτολόγο που να συμβάλλει με τις γνώσεις του στις εξατομικευμένες ανάγκες του κάθε ασθενή.

Ασκήσεις πυελικού εδάφους

Η εκπαίδευση των μυών του πυελικού εδάφους ή αλλιώς ασκήσεις Kegel σε ασθενείς μετά από χειρουργική επέμβαση για καρκίνο του παχέος εντέρου φαίνεται να σχετίζεται με βελτίωση της λειτουργίας του εντέρου. Η πλειοψηφία των μελετών αναφέρει σημαντική βελτίωση στη συχνότητα των κενώσεων, στα επεισόδια ακράτειας, στη σοβαρότητα της ακράτειας κοπράνων και στην ποιότητα ζωής μετά από εκπαίδευση των μυών του πυελικού εδάφους.

Η αποτελεσματική επανεκπαίδευση των μυών του πυελικού εδάφους περιλαμβάνει λεπτομερή αξιολόγηση του πυελικού εδάφους από ένα εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή, ο οποίος έπειτα οργανώνει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπείας για τον κάθε ασθενή. Τέλος, ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας περιλαμβάνει ασκήσεις επανεκπαίδευσης των μυών του πυελικού εδάφους οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με βιοανάδραση (Biofeeback), ηλεκτροθεραπεία και μαγνητική διέγερση για τη βελτίωση του θεραπευτικού αποτελέσματος.

Στην Κλινική Laser Surgery λειτουργεί εξειδικευμένο τμήμα φυσικοθεραπείας πυελικού εδάφους το οποίο εφαρμόζει τις πιο σύγχρονες φυσικοθεραπευτικές τεχνικές όπως η εξωσωματική μαγνητική διέγερση, η ηλεκτροθεραπεία, η βιοανάδραση (biofeedback) και οι ασκήσεις Kegel. Η Κλινική Laser Surgery βρίσκεται στην Αθήνα και είναι εύκολα προσβάσιμη με όλα τα μέσα.

Συγγραφή κειμένου:
Αντώνιος Αδρασκέλας
Φυσικοθεραπευτής