Εκκολπωματίτιδα

Η εκκολπωματίτιδα είναι η φλεγμονή που δημιουργεί η παρουσία εκκολπωμάτων στο τοίχωμα του εντέρου. Επί της ουσίας η φλεγμονή αυτή δημιουργείται καθώς το στόμιο των εκκολπωμάτων φράζει, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η απελευθέρωση των μικροβίων και μέρους των κοπράνων.

Τα εκκολπώματα είναι μικρές κοιλότητες του παχέος εντέρου (σε σχήμα μπαλονιού) και δύνανται να παρουσιαστούν σε ποικίλα σημεία του εντέρου. Πιο συχνά βέβαια τα συναντά κανείς στα αδύναμα σημεία του εντέρου, όπου και συναντώνται μεγαλύτερες πιέσεις. Έχει παρατηρηθεί πως στους πιο ηλικιωμένους ασθενείς, τα εκκολπώματα δημιουργούνται πιο συχνά στην αριστερή πλευρά του παχέος εντέρου και κυρίως στο σιγμοειδές κόλον. Μόλις εμφανιστούν, το σιγμοειδές κόλον αλλάζει υφή – σκληραίνει – με αποτέλεσμα να γίνεται δύσκαμπτο και στενό. Αντιθέτως, στους πιο νέους ασθενείς, τα εκκολπώματα εμφανίζονται συχνότερα στη δεξιά πλευρά του παχέος εντέρου και είναι κυρίως υπεύθυνα για αιμορραγίες.

Ποια τα αίτια της εκκολπωματίτιδας;

Κατά κύριο λόγο η εκκολπωματίτιδα σχετίζεται με τη δυσκοιλιότητα. Η πίεση που ασκείται στο έντερο κατά την αφόδευση, είναι η πρώτη αιτία που οδηγεί στην εκκολπωματίτιδα. Επιπλέον, η απουσία φυτικών ινών από τη διατροφή, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η απουσία άσκησης και εν γένει ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής, είναι όλοι παράγοντες που ενισχύουν την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου.

Εκκολπωματίτιδα – Ποια τα συμπτώματά της;

Η πλειονότητα των ατόμων με εκκολπωμάτωση είναι ασυμπτωματικά. Η πάθηση είναι συνήθως τυχαίο εύρημα κατά τη διενέργεια κολονοσκόπησης, ορθοσιγμοειδοσκόπησης ή βαριούχου υποκλυσμού για οποιονδήποτε άλλο λόγο.

Στην εκκολπωματίτιδα σχεδόν πάντα υπάρχουν συμπτώματα. Στους ασθενείς με ήδη υπάρχουσες ενοχλήσεις, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε εάν αυτές οφείλονται πραγματικά στα εκκολπώματα ή σε ένα σχετικό ευερέθιστο έντερο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να υπάρχει διάρροια ή δυσκοιλιότητα, αίσθημα αερίων,  μετεωρισμός και επεισόδια πόνου, που συνήθως εντοπίζονται στο κάτω αριστερό μέρος της κοιλιάς. Η εκκολπωματίτιδα διακρίνεται στην επιπλεγμένη και στη μη επιπλεγμένη εκκολπωματίτιδα.

• Μη επιπλεγμένη εκκολπωματίτιδα. Αυτό είναι το όνομα που δίνεται στη φλεγμονή ενός ή περισσότερων εκκολπωμάτων. Μπορεί να προκαλέσει πυρετό, απώλεια όρεξης, ναυτία, έμετο και πόνο στο κάτω αριστερό μέρος της κοιλιάς. Μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά και ανάπαυση του εντέρου χωρίς να χρειάζεται χειρουργική επέμβαση. 3 στα 4 επεισόδια εκκολπωματίτιδας είναι «χωρίς επιπλοκές».
• Επιπλεγμένη εκκολπωματίτιδα. Είναι μια εκκολπωματίτιδα που επιπλέκεται από: α) Ένα απόστημα, δηλαδή μια συλλογή πύου που περικλείεται μέσα σε ένα είδος σάκου όπου τα αντιβιοτικά μπορεί να μην φτάνουν σωστά. Συνεπώς απαιτείται χειρουργική επέμβαση. β) Λοίμωξη του αίματος (σηψαιμία) λόγω της διέλευσης βακτηρίων από το έντερο στο αίμα. γ) Διάτρηση του εντέρου, η οποία προκαλεί περιτονίτιδα (πυώδη ή κοπρανώδη) που απαιτεί επείγουσα επέμβαση. δ) Συρίγγιο, δηλαδή τη δημιουργία μονοπατιού που ενώνει το κόλον με μια άλλη περιοχή (πχ το δέρμα, τον κόλπο ή την ουροδόχο κύστη) με την οποία δεν πρέπει να συνδέεται υπό κανονικές συνθήκες και από την οποία μπορεί να περάσει πύον, κόπρανα ή αέρας. Μερικές φορές μάλιστα, μετά από μια επιπλοκή μπορεί να υπάρξει στένωση του παχέος εντέρου. Η επιπλεγμένη εκκολπωματίτιδα απαιτεί σχεδόν πάντα χειρουργική επέμβαση.

Πως διαγιγνώσκεται η εκκολπωματίτιδα;

Η διάγνωση των εκκολπωμάτων μπορεί να γίνει με κολονοσκόπηση, ορθοσιγμοειδοσκόπηση ή βαριούχο κλύσμα. Όταν υπάρχει υποψία ότι ο κοιλιακός πόνος οφείλεται σε εκκολπωματίτιδα, δηλαδή οξεία φλεγμονή εκκολπώματος, ο βαριούχος υποκλυσμός και η κολονοσκόπηση αντενδείκνυνται λόγω υψηλού κινδύνου διάτρησης του εντέρου. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η καλύτερη εξέταση για τη διάγνωση της εκκολπωματίτιδας είναι η επείγουσα διενέργεια αξονικής τομογραφίας κοιλίας, με τη βοήθεια πόσιμου και ενδοφλέβιου σκιαγραφικού. Αρκετές εβδομάδες μετά την παρέλευση της εκκολπωματίτιδας, θα πρέπει να γίνει βαριούχος υποκλυσμός ή κολονοσκόπηση για να εκτιμηθεί η έκταση της εκκολπωμάτωσης και να αποκλειστεί ο σχετιζόμενος καρκίνος του παχέος εντέρου. Εκτός από την αξονική τομογραφία, είναι πολύ πιθανό να ζητηθούν από τον χειρουργό και αιματολογικές εξετάσεις, προκειμένου να έχει μία πληρέστερη εικόνα για το εργαστηριακό προφίλ του ασθενούς.

Θεραπεία

Τα εκκολπώματα που δεν προκαλούν συμπτώματα δεν αντιμετωπίζονται με κανέναν τρόπο, εκτός από τη σύσταση για δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες ή σχετιζόμενα φάρμακα που διευκολύνουν την αφόδευση. Παραδοσιακά έχει προταθεί η αποφυγή της κατανάλωσης τροφών που ευνοούν την ανάπτυξη  της εκκολπωματίτιδας, ωστόσο δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να συνιστούν τη μη λήψη τους.

Η εκκολπωματίτιδα πρέπει να αντιμετωπίζεται με ανάπαυση του εντέρου και αντιβιοτικά. Τα αντιβιοτικά μπορούν να χορηγηθούν από το στόμα σε περιπτώσεις ήπιας εκκολπωματίτιδας (λίγος πόνος και καθόλου πυρετός) ή μέσω φλεβικού καθετήρα εάν η εκκολπωματίτιδα είναι πιο σοβαρή.

Η χειρουργική επέμβαση, υπό την προϋπόθεση ότι ο χειρουργικός κίνδυνος δεν είναι πολύ υψηλός, θα πρέπει να γίνεται σε: α) ασθενείς με εκκολπωματίτιδα που δεν ανταποκρίνονται στην αντιβιοτική θεραπεία, β) ασθενείς με επιπλεγμένη εκκολπωματίτιδα (απόστημα, περιτονίτιδα), γ) ασθενείς με επαναλαμβανόμενα επεισόδια εκκολπωματίτιδας, για την αφαίρεση των εκκολπωμάτων και έτσι την πρόληψη νέων λοιμώξεων, δ) κάποιες φορές σε επιλεγμένους νεαρούς ασθενείς, μεταξύ 40 και 50 ετών, μετά από ένα πρώτο επεισόδιο εκκολπωματίτιδας. Στα νεαρά άτομα, οι κρίσεις εκκολπωματίτιδας είναι συνήθως πιο σοβαρές και με υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών, ε) ασθενείς με συχνή ή μαζική αιμορραγία από τα εκκολπώματα.

Στην μη επιπλεγμένη εκκολπωμάτωση, η επέμβαση συνίσταται στην αφαίρεση του κομματιού του παχέος εντέρου με τα εκκολπώματα, είτε με λαπαροσκόπηση είτε με την παραδοσιακή μέθοδο με λαπαροτομή. Στην επιπλεγμένη εκκολπωμάτωση η επέμβαση προτιμάται να μην γίνεται λαπαροσκοπικά. Υπάρχουν διάφοροι τύποι χειρουργικής επέμβασης ανάλογα με την επιπλοκή, πού εντοπίζεται, τον αριθμό των εκκολπωμάτων και την κλινική κατάσταση του ασθενούς.

Ο Δρ Δόντας είναι ένας διακεκριμένος χειρουργός πρωκτολόγος που εξειδικεύεται σε παθήσεις του πρωκτού και του πυελικού εδάφους. Αποφοίτησε από κορυφαία πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας, συμπεριλαμβανομένης και της Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων (ΣΣΑΣ). Ομοίως έχει μετεκπαιδευτεί και σε κορυφαία πανεπιστήμια στο εξωτερικό. Διαθέτει πλούσια συγγραφική δράση, καθώς έχει δημοσιεύσει άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά του εξωτερικού και συνέδρια.