Έλκος Στομάχου

Ως έλκος στομάχου, χαρακτηρίζεται η πληγή που εμφανίζεται στην εσωτερική επιφάνεια του στομάχου. Η φλεγμονή μπορεί να εντοπιστεί είτε στην επιφάνεια του τοιχώματος του στομάχου, είτε βαθύτερα. Το έλκος συνήθως εντοπίζεται στο επάνω μισό μέρος του στομάχου και μπορεί να είναι καλόηθες ή κακόηθες.

Από τι προκαλείται το έλκος στο στομάχι;

Το έλκος στομάχου δύναται να προκληθεί από περισσότερους από έναν παράγοντες. Οι κυριότεροι παράγοντες θεωρούνται:

• Η λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter pylori). Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού απαντάται περίπου στο 70% των περιπτώσεων έλκους του στομάχου. Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, θεωρείται ως η συχνότερη αιτία για την εμφάνιση της νόσου.
• Η χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ), όπως λόγου χάρη η ασπιρίνη, η δικλοφενάκη η ιβουπροφαίνη κτλ. Τα φάρμακα αυτά είναι υπεύθυνα για την αναστολή της σύνθεσης των προσταγλανδινών, αναγκαίες ουσίες για την παραγωγή βλέννης και διττανθρακικών. Η σημασία της βλέννης και των διττανθρακικών συνίσταται στο ότι προστατεύουν, από το γαστρικό οξύ, το βλεννογόνο του στομάχου. Τα ΜΣΑΦ λοιπόν, ρίχνουν την άμυνα του γαστρικού βλεννογόνου αφήνοντάς τον εκτεθειμένο απέναντι στο γαστρικό οξύ.
• Το Σύνδρομο Zollinger-Ellison. Η σπάνια αυτή νόσος, προκαλεί παραγωγή αρκετά μεγάλης ποσότητας οξέος στο στομάχι.
• Ο υπερπαραθυρεοειδισμός έχει βρεθεί ότι προκαλεί και αυτός με τη σειρά του υπερέκκριση οξέος στο στομάχι.
• Ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής και πιο συγκεκριμένα το κάπνισμα και το στρες. Το κάπνισμα καθυστερεί σημαντικά την επούλωση των πληγών γενικά και αυξάνει τον κίνδυνο αιμορραγίας και διάτρησης. Το στρες (από τραύμα, έγκαυμα ή και ψυχολογική πίεση) είναι υπεύθυνο για την υπερέκκριση γαστρικού οξέος.
• Η κληρονομικότητα. Έχουν βρεθεί αυξημένες πιθανότητες για εμφάνιση έλκους, σε συγγενείς πρώτου βαθμού νοσούντων.

Άλλοι παράγοντες που είναι «ύποπτοι» είτε για την εμφάνιση είτε για την χειροτέρευση της νόσου είναι η υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ, η ηλικία (πιο επιρρεπείς οι άνω των 50), οι όγκοι, η ακτινοθεραπεία και τραυματισμοί.

Έλκος στομάχου – Ποια τα συμπτώματα της ασθένειας;

Η πλειονότητα των ασθενών είναι ασυμπτωματικοί, ωστόσο όταν εμφανιστούν τα συμπτώματα, το πρώτο και αναμενόμενο σύμπτωμα είναι ο πόνος, στο άνω μέρος της κοιλίας (επιγάστριο). Επικεντρώνεται εκεί και σπανιότερα εξαπλώνεται στο θώρακα και στην πλάτη. Υπάρχουν περιπτώσεις που ο πόνος είναι τόσο οξύς, ώστε ο ασθενής να ξυπνάει από τον ύπνο του. Περαιτέρω συμπτώματα που παρατηρούνται και ενδεχομένως να υποδηλώνουν έλκος στομάχου, είναι:

• Το αίσθημα διάτασης (φούσκωμα) στην κοιλιά και γενικά τα δυσπεπτικά ενοχλήματα (έντονα και όξινα ρεψίματα)
• Η απώλεια βάρους και η ανορεξία
• Οι καούρες
• Η υπερβολική έκκριση σάλιου
• Η ναυτία
• Η αναιμία
• Η παρουσία σκούρου (μαύρου) αίματος στα κόπρανα (μέλαινες κενώσεις)

Να σημειωθεί πως η σοβαρότητα του έλκους, καθορίζει τόσο την ένταση όσο και την έκταση των συμπτωμάτων.

Έλκος στομάχου – Πως γίνεται η διάγνωση;

Σίγουρα το πρώτο βήμα για την σωστή διάγνωση είναι η λήψη, από τον ιατρό, του ιστορικού του ασθενούς σε συνδυασμό με ένα διεξοδικό κλινικό έλεγχο. Σε αυτό το σημείο, καλό θα είναι να γνωρίζει ο ιατρός την ύπαρξη συγγενικού προσώπου – στο στενό οικογενειακό περιβάλλον – που νοσεί ήδη με έλκος και την λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων (ΜΣΑΦ). Φυσικά, χρήσιμο είναι να έχει σαφή εικόνα για τον τρόπο ζωής του ασθενούς (διατροφή, συνήθειες κτλ).

Απαραίτητος και καθοριστικός ωστόσο σύμμαχος στη φαρέτρα του ιατρού, είναι η γαστροσκόπηση. Η ενδοσκόπηση του ανωτέρου πεπτικού συστήματος θα απεικονίσει πλήρως την κατάσταση στο εσωτερικό του στομάχου. Μια πολύ μικρή και λεπτή κάμερα, εισάγεται από το στόμα και προωθείται δια του οισοφάγου στο στομάχι, δίνοντας αναλυτική εικόνα για το εσωτερικό του ανώτερου πεπτικού συστήματος. Επιπλέον, και εφόσον κριθεί απαραίτητο, παράλληλα με τη γαστροσκόπηση πραγματοποιείται η λήψη ιστών και διενεργείται βιοψία (η οποία θα επιβεβαιώσει εάν συνυπάρχει λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού ή κάποια άλλη πάθηση).

Πρόσθετες εξετάσεις που βοηθούν στην διάγνωση της νόσου είναι η γενική αίματος και οι βιοχημικές εξετάσεις. Το υπερηχογράφημα άνω κοιλίας μπορεί να βοηθήσει στη διαφορική διάγνωση του έλκους στομάχου, και αυτό επειδή ορισμένα από τα συμπτώματα είναι κοινά με αυτά της χολολιθίασης. Επομένως καλό θα ήταν να γίνει περαιτέρω διερεύνηση του ήπατος και της χοληδόχου κύστης. Τέλος, συνιστάται η ανάλυση κοπράνων στην περίπτωση που έχει προηγουμένως παρουσιαστεί αίμα κατά την κένωση.

Έλκος στομάχου – Θεραπεία

Η μέθοδος της θεραπείας εξαρτάται εν πολλοίς από τα αίτια που προξένησαν τη νόσο. Σε πολλές περιπτώσεις το έλκος μπορεί να αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική αγωγή, μιας και πλέον, τόσο η ανάπτυξη της τεχνολογίας όσο και τα εξελιγμένα φάρμακα, επιτρέπουν τόσο την καλύτερη κατανόηση της νόσου όσο και την καλύτερη αποτελεσματικότητα της θεραπείας.

Σε περιπτώσεις όμως που η νόσος, προκαλεί επιπλοκές ή οφείλεται σε κακοήθεια, κρίνεται συχνά απαραίτητη η χειρουργική επέμβαση. Όταν για παράδειγμα η νόσος βασανίζει συχνά και ανά περιόδους τον ασθενή παρά την λήψη φαρμακευτικής αγωγής. Όταν ο ασθενής αιμορραγεί εξαιτίας του έλκους και η αιμορραγία δεν δύναται να ελεγχθεί με τους συμβατικούς τρόπους. Σε αυτές τις περιπτώσεις η χειρουργική επέμβαση θεωρείται η ενδεδειγμένη λύση για την αντιμετώπιση της νόσου.

Διατροφή μετά τη θεραπεία

Μιας και πρόκειται για φλεγμονή, δηλαδή πληγή, συνίσταται να αποφεύγονται τροφές που ερεθίζουν το έντερο. Ο ασθενής πρέπει να αποφεύγει μπαχαρικά, αναψυκτικά, αλκοόλ και πικάντικες τροφές. Τα βραστά και τα ψητά, επιτρέπονται.

Ο Δρ Δοντάς  είναι Χειρουργός, Πρωκτολόγος και Στρατιωτικός Ιατρός με μεγάλη κατάρτιση και εμπειρία. Από το 2015 είναι διευθυντής της κλινικής Laser Surgery, την οποία και ίδρυσε. Στην κλινική εφαρμόζονται οι πλέον σύγχρονες διαγνωστικές και θεραπευτικές μέθοδοι προκειμένου να αντιμετωπιστεί μια πλειάδα παθήσεων και νοσημάτων. Η δράση του επεκτείνεται και στη συγγραφή ιατρικών άρθρων για κορυφαία διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Επιπροσθέτως, η συμμετοχή του σε συνέδρια και σεμινάρια μεγάλου κύρους, μαρτυρά τη διαρκή του πρόθεση για εξέλιξη και εξειδίκευση.