Πεπτικό σύστημα

Λίγα λόγια για το πεπτικό σύστημα

Η πέψη αποτελεί μια πολύ σημαντική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού, κατά την οποία η τροφή διασπάται μηχανικά και χημικά. Σκοπός της πέψης είναι η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών της τροφής. Η διαδικασία της πέψης πραγματοποιείται στο πεπτικό σύστημα, μια αλληλουχία οργάνων του σώματος τα οποία σχηματίζουν ένα λειτουργικά τέλειο σύστημα. Το πεπτικό σύστημα επεκτείνεται από το στόμα έως και τον πρωκτό, σε συνολικό μήκος 9 μέτρων.

Ως μηχανική πέψη ορίζεται η διαδικασία κατά την οποία η τροφή θρυμματίζεται, υγραίνεται και προωθείται κατά μήκος του γαστρεντερικού σωλήνα. Η χημική πέψη περιγράφει τη διαδικασία κατά την οποία οι μεγαλομοριακές ουσίες διασπώνται σε μικρομοριακές, με τη βοήθεια των ενζύμων. Οι χημικές επεξεργασίες που πραγματοποιούνται στον οργανισμό στο σύνολό τους ονομάζονται μεταβολισμός.

Ανατομία του πεπτικού συστήματος

Το πεπτικό σύστημα, ή αλλιώς ο γαστρεντερικός σωλήνας, χωρίζεται σε τρία μέρη:

• Ανώτερη γαστρεντερική οδός, η οποία περιλαμβάνει το στόμα, τον φάρυγγα, τον οισοφάγο και το στομάχι.
• Κατώτερη γαστρεντερική οδός, η οποία αποτελείται από το λεπτό και το παχύ έντερο.
• Λοιπά συμπαγή όργανα, δηλαδή το ήπαρ, το πάγκρεας και τη χοληδόχο κύστη.

Πεπτικό σύστημα: Ανώτερη γαστρεντερική οδός

Η ανώτερη γαστρεντερική οδός ξεκινά από το στόμα και τον φάρυγγα, δηλαδή τη στοματική κοιλότητα. Σε αυτήν περιλαμβάνονται τα δόντια, η γλώσσα και οι σιελογόνοι αδένες, σημεία τα οποία θρυμματίζουν και υγραίνουν την τροφή. Η καλή μάσηση είναι απαραίτητη, έτσι ώστε να αναμειχθεί επαρκώς η τροφή με τα πεπτικά υγρά και τα ένζυμα. Η τροφή περνά από το στόμα στον φάρυγγα, κι ύστερα στον οισοφάγο.

Ο οισοφάγος ενώνει το στόμα και τον φάρυγγα με τον στόμαχο. Με τη βοήθεια κάποιων κινήσεων, λίπανσης από οισοφαγική βλέννα και της βαρύτητας, ο οισοφάγος προωθεί την τροφή στα επόμενα στάδια της πέψης. Στο τέλος του, ο οισοφάγος διαθέτει τον καρδιακό ή κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα, ο οποίος εμποδίζει την παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο (γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση).

Το στομάχι είναι ένα όργανο σε σχήμα αγκύλης, το οποίο βρίσκεται στην αριστερή πλευρά της κοιλίας. Αποτελεί το σημείο αποθήκευσης των γευμάτων πριν αυτά προωθηθούν στο δωδεκαδάκτυλο. Διαθέτει χωρητικότητα 1-1,5 lt. Μία από τις λειτουργίες του είναι να εξουδετερώνει τους περισσότερους μικροοργανισμούς που διαθέτει η τροφή. Χρησιμοποιώντας τα γαστρικά υγρά, τα οποία περιέχουν υδροχλωρικό οξύ, το στομάχι μετατρέπει την τροφή σε χυλό. Στη συνέχεια αυτός μεταφέρεται με περισταλτικές κινήσεις στο λεπτό έντερο.

Πεπτικό σύστημα: Κατώτερη γαστρεντερική οδός

Τα όργανα της κατώτερης γαστρεντερικής οδού ευθύνονται για την πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών της τροφής. Η οδός αυτή ξεκινά από το λεπτό έντερο, το οποίο αποτελείται από το δωδεκαδάκτυλο, τη νήστιδα και τον ειλεό. Στο λεπτό έντερο πραγματοποιούνται οι βασικές διεργασίες της πέψης. Τα εντερικά ένζυμα, σε συνεργασία με το παγκρεατικό υγρό και τη χολή, διασπούν την τροφή σε επιμέρους συστατικά και την ετοιμάζουν για απορρόφηση. Η χολή είναι ένα υγρό που δημιουργείται στο ήπαρ κι αποθηκεύεται σε ένα μικρό όργανο, το οποίο ονομάζεται χοληδόχος κύστη.

Μετά από το λεπτό έντερο, τα εναπομείναντα στοιχεία που δεν απορροφήθηκαν περνούν στο παχύ έντερο. Η διαδικασία αυτή γίνεται μέσα από την ειλεοκολική βαλβίδα, η οποία εμποδίζει την παλινδρόμηση του υγρού στο λεπτό έντερο. Τα στοιχεία που δεν απορροφήθηκαν από το λεπτό έντερο διασχίζουν το παχύ έντερο, έως ότου απορροφηθούν ή απορριφθούν. Το πρώτο τμήμα του παχέος εντέρου ονομάζεται τυφλό και περιλαμβάνει τη σκωληκοειδή υπόφυση. Ακολουθεί το κόλον, το οποίο αποτελείται από το ανιόν κόλον, τη δεξιά κολική καμπή, το εγκάρσιο κόλον, την αριστερή κολική καμπή και το κατιόν κόλον. Στο τέλος του τελευταίου υπάρχει το σιγμοειδές κόλον, το οποίο καταλήγει στο ορθό. Το τελικό σημείο του πεπτικού σωλήνα είναι ο πρωκτός.

Πώς πραγματοποιείται η απορρόφηση;

Η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών της τροφής πραγματοποιείται από τις λάχνες του λεπτού εντέρου. Οι λάχνες αποτελούν προσεκβολές του βλεννογόνου χιτώνα, κι έχουν ύψος περίπου 1 χιλιοστού. Ένας άνθρωπος έχει περίπου 5 εκατομμύρια λάχνες. Στο παχύ έντερο απορροφούν κυρίως το νερό και τους ηλεκτρολύτες, καθώς κύρια λειτουργία του παχέος εντέρου είναι η αποβολή των άπεπτων τροφών. Τα στοιχεία της τροφής τα οποία δεν απορροφήθηκαν κατά την πέψη λιπαίνονται με βλέννα και σχηματίζουν τα κόπρανα, τα οποία αποβάλλονται κατά την αφόδευση.

Ο Γενικός Χειρουργός – Πρωκτολόγος – Στρατιωτικός Ιατρός Δρ. Ιωάννης Δοντάς διευθύνει την Κλινική Laser Surgery, στην οποία μπορείτε να πραγματοποιήσετε εξετάσεις με άνεση και ασφάλεια. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του για οποιαδήποτε ανάγκη σας.