Τι είναι η διαφραγματοκήλη;
Η διαφραγματοκήλη αποτελεί την πάθηση κατά την οποία η βαλβίδα ανάμεσα στον οισοφάγο και το στομάχι μετατοπίζεται προς τον θώρακα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να βρίσκεται υπό αρνητική πίεση. Αυτή η αλλαγή της ανατομίας προκαλεί δυσλειτουργία του σφιγκτηριακού μηχανισμού. Γι’ αυτόν τον λόγο, η διαφραγματοκήλη αποτελεί την κύρια αιτία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
Η διαφραγματοκήλη μπορεί να εμφανιστεί με τρεις μορφές: την ολισθαίνουσα, την παραοισοφαγική και την μεικτή διαφραγματοκήλη.
Ολισθαίνουσα Διαφραγματοκήλη
Η ολισθαίνουσα διαφραγματοκήλη αφορά το 20% των ασθενών που παρουσιάζουν γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Δημιουργείται όταν η γαστροοισοφαγική συμβολή, δηλαδή το σημείο επικοινωνίας του στομάχου με τον οισοφάγο, ολισθαίνει μέσα στον θώρακα.
Παραοισοφαγική Διαφραγματοκήλη
Σε αυτήν την περίπτωση διαφραγματοκήλης, το επάνω μέρος του στομάχου (θόλος του στομάχου) διεισδύει στον θώρακα, αλλά η γαστροοισοφαγική συμβολή παραμένει στη θέση της. Αυτή η μορφή διαφραγματοκήλης είναι υπαίτια για τα εξωγαστρικά συμπτώματα της παλινδρόμησης.
Μεικτή Διαφραγματοκήλη
Στις περιπτώσεις όπου και η γαστροοισοφαγική συμβολή και ο θόλος του στομάχου διεισδύουν στη θωρακική κοιλότητα, η μορφή διαφραγματοκήλης ονομάζεται μικτή.
Σε περιπτώσεις όπου η διαφραγματοκήλη είναι πολύ μεγάλη σε μέγεθος, ενδέχεται να περιέχει μεγάλο τμήμα του στομάχου ή και άλλα όργανα της κοιλιάς, όπως τμήμα εντέρου, παγκρέατος, ήπατος ή σπληνός. Χρήζει διαφορετικής αντιμετώπισης, καθώς η παραοισοφαγοκήλη είναι πιο επικίνδυνη και απαιτεί μεγαλύτερη εξειδίκευση από τον χειρουργό.
Τι συμπτώματα μπορεί να εμφανίσει η διαφραγματοκήλη;
Στις περισσότερες περιπτώσεις η διαφραγματοκήλη είναι εντελώς ασυμπτωματική. Τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει εξαρτώνται από τον τύπο διαφραγματοκήλης, αλλά και την επάρκεια του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα.
Τα πιο συχνά συμπτώματα της διαφραγματοκήλης είναι:
- Καούρα (Αίσθημα καύσου)
- Δυσπεψία / δυσκαταποσία
- Ναυτία
- Φούσκωμα και όξινες ερυγές (ρέψιμο)
- Ενόχληση / πόνος στο στομάχι
- Πικρή ή και ξινή γεύση στο πίσω μέρος του λαιμού
Οι παραοισοφαγοκήλες εμφανίζουν συμπτώματα όπως εμετοί και αναγωγές, λόγω παλινδρόμησης μεγάλου όγκου τροφής. Εάν αυτά τα συμπτώματα συνδυάζονται με απώλεια βάρους και αίσθημα κορεσμού μετά από μικρή ποσότητα φαγητού, ο ασθενής οφείλει να επικοινωνήσει με ειδικό χειρουργό.
Οι πιο επικίνδυνες επιπλοκές της διαφραγματοκήλης μπορεί να οδηγήσουν σε αναπνευστικές λοιμώξεις, επιδείνωση της αναπνευστικής λειτουργίας ή και συστροφή στομάχου. Η τελευταία περίπτωση απαιτεί άμεση χειρουργική επέμβαση. Μία άλλη σοβαρή επιπλοκή της διαφραγματοκήλης είναι η οισοφαγίτιδα, η οποία εάν εμμένει μπορεί να οδηγήσει σε έλκη ή ακόμα και σε καρκίνο του οισοφάγου.
Ποια είναι τα αίτια της διαφραγματοκήλης;
Τη διαφραγματοκήλη συνήθως δημιουργούν:
- Κληρονομικοί παράγοντες
- Η εγκυμοσύνη
- Η παχυσαρκία
- Η προχωρημένη ηλικία (50 ετών και άνω)
- Η αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση, λόγω χρόνιας δυσκοιλιότητας ή άρσης βάρους
- Ο παροξυσμικός βήχας
- Το κάπνισμα και το αλκοόλ
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση της διαφραγματοκήλης μπορεί να πραγματοποιηθεί με τέσσερις τρόπους:
- Γαστροσκόπηση: η γαστροσκόπηση μπορεί με ακρίβεια να δείξει όγκους, φλεγμονές και εξελκώσεις. Παρόλα αυτά, έχει χαμηλό ποσοστό επιτυχίας στην εύρεση διαφραγματοκήλης -μόλις το 10-20% των περιπτώσεων- αλλά και στην εξακρίβωση του μεγέθους -10%. Γι’ αυτό, η τελική διάγνωση της διαφραγματοκήλης πρέπει να είναι κλινική.
- Αξονική Τομογραφία Θώρακος: στην αξονική τομογραφία απεικονίζονται με μεγάλη ακρίβεια εικόνες των εσωτερικών οργάνων. Συνίσταται σε περιπτώσεις παραοισοφαγικής διαφραγματοκήλης.
- Μανομετρία οισοφάγου: με αυτή την εξέταση ελέγχεται πλήρως η λειτουργία του οισοφάγου και γίνεται καταμέτρηση των μυϊκών σπασμών του. Συνήθως συστήνεται σε ασθενής με δυσκαταποσία.
- Phμετρία: η πεχαμετρία οισοφάγου εξετάζει τα επίπεδα του ph (δηλαδή της οξύτητας) και συνίσταται σε ασθενείς με εξωγαστρικά συμπτώματα.
Πώς αντιμετωπίζεται η διαφραγματοκήλη;
Σε περιπτώσεις ήπιας ή ασυμπτωματικής διαφραγματοκήλης, η θεραπεία γίνεται συντηρητικά. Ενδεικτικά, συνίσταται:
- Μείωση βάρους και διατήρησή του σε υγιή επίπεδα.
- Αποφυγή στενών ρούχων και ζωνών.
- Κατανάλωση του τελευταίου γεύματος της ημέρας τουλάχιστον τρεις ώρες πριν ο ασθενής ξαπλώσει.
- Περιορισμός τηγανιτών, λιπαρών και όξινων τροφών.
- Διακοπή του καπνίσματος.
- Μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ.
- Όταν ο ασθενής βρίσκεται ξαπλωμένος ανάσκελα, να προτιμά να κρατά το κεφάλι 10 εκατοστά υψηλότερα από το υπόλοιπο σώμα.
- Λήψη φαρμάκων για τη μείωση του οξέος στο στομάχι.
Σε περιπτώσεις παρουσίασης έντονων συμπτωμάτων, παραοισοφαγικής διαφραγματοκήλης, ή μη υποχώρησης των συμπτωμάτων έπειτα από λήψη φαρμάκων, συνιστάται χειρουργική επέμβαση. Αυτή μπορεί να γίνει ανοικτά, λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά, και εγγυάται το βέλτιστο αποτέλεσμα. Η αποκατάσταση είναι εύκολη, με ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο, και ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει άμεσα στην καθημερινή του ρουτίνα.
