Δυσλειτουργίες του Πυελικού Εδάφους

Το πυελικό έδαφος είναι μια ομάδα μυών που σχηματίζει μια υποστηρικτική σφενδόνη στο κάτω μέρος της λεκάνης. Αυτή η σφενδόνη, που αποτελείται από 14 διαφορετικούς μύες διατεταγμένους σε τρία στρώματα, προσκολλάται στα οστά της λεκάνης. Στο σώμα μιας γυναίκας, οι μύες του πυελικού εδάφους περιβάλλουν την ουρήθρα, το κολπικό άνοιγμα και τον πρωκτό. Εκτός από τη διατήρηση των πυελικών οργάνων στη θέση τους και τα οστά της λεκάνης σταθερά, οι μύες του πυελικού εδάφους είναι επίσης υπεύθυνοι για:

• Ευχάριστες μυϊκές συσπάσεις που γίνονται αισθητές στα γεννητικά όργανα κατά τη διάρκεια του οργασμού. Ο οργασμός είναι ισχυρότερος και μεγαλύτερος σε διάρκεια όταν οι μύες του πυελικού εδάφους είναι δυνατοί.
• Άνετη κολπική διείσδυση. Η ευλυγισία των μυών του πυελικού εδάφους είναι σημαντική για την άνετη διείσδυση.
• Διατήρηση ούρων μέσα στην κύστη σε στιγμές απροσδόκητης αύξησης της πίεσης στην κοιλιά (γέλιο, βήχας, σήκωμα, φτέρνισμα, άλμα, άρση βάρους).
• Συγκράτηση των κοπράνων μέσα στο ορθό μέχρι οι συνθήκες να είναι οι κατάλληλες για κένωση.

Προβλήματα πυελικού εδάφους

Ένα υγιές πυελικό έδαφος είναι δυνατό και εύκαμπτο και μπορεί να συστέλλεται και να χαλαρώνει εύκολα. Η δύναμη και η ευελιξία του πυελικού εδάφους διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Μερικοί άνθρωποι περνούν τη ζωή τους χωρίς προβλήματα, ενώ άλλοι αντιμετωπίζουν ενοχλητικά συμπτώματα επειδή οι μύες του πυελικού εδάφους τους είναι πολύ αδύναμοι, διατεταμένοι, άκαμπτοι, κακώς συντονισμένοι είτε υπάρχει κάποιος συνδυασμός των προηγούμενων προβλημάτων.

Τα προβλήματα του πυελικού εδάφους μπορούν να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: Δυσλειτουργία πυελικού εδάφους χαμηλού τόνου (αδυναμία πυελικού εδάφους) και δυσλειτουργία πυελικού εδάφους υψηλού τόνου (επώδυνο, διατεταμένο πυελικό έδαφος).

Δυσλειτουργία πυελικού εδάφους χαμηλού τόνου

Η δυσλειτουργία του πυελικού εδάφους χαμηλού τόνου εμφανίζεται όταν το πυελικό έδαφος γίνεται αδύναμο από μη χρήση, καταστρέφεται από χειρουργική επέμβαση ή διατείνεται χωρίς να αποκατασταθεί αμέσως μετά. Οι μύες γίνονται πολύ αδύναμοι για να συγκρατήσουν επαρκώς τα πυελικά όργανα και κατά συνέπεια να διατηρήσουν την εγκράτεια στα ούρα και τα κόπρανα. Οι οργασμοί γίνονται λιγότερο αντιληπτοί και διαρκούν πολύ λιγότερο καθώς οι μύες του πυελικού εδάφους κουράζονται πιο εύκολα.

Ποιος κινδυνεύει να αναπτύξει δυσλειτουργία χαμηλών τόνων;

• Γυναίκες που έχουν αποκτήσει ένα ή περισσότερα παιδιά και δεν κάνουν τακτικά ασκήσεις Kegel
• Άτομα που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση πυέλου, ιδιαίτερα με πρόσβαση μέσω του περινέου, η οποία μπορεί να βλάψει τους μύες του πυελικού εδάφους
• Άτομα που φέρουν μεγάλο σωματικό βάρος, το οποίο μπορεί να βλάψει τους μύες του πυελικού εδάφους
• Αθλητές που αντιμετωπίζουν τραυματισμό στο περίνεο από αθλήματα όπως το θαλάσσιο σκι, η ποδηλασία ή ιππασία
• Γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό πυελικής πρόπτωσης οργάνου (πρόπτωση ορθού, ορθοκήλη, κυστεοκήλη, πρόπτωση μήτρας
• Άτομα που έχουν υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία στην περιοχή της πυέλου

Ποια είναι τα συμπτώματα ενός δυσλειτουργικού με χαμηλό τόνο πυελικού εδάφους;

• Αδύναμοι ή ανύπαρκτοι οργασμοί
• Ακράτεια από προσπάθεια (απώλεια ούρων ή κοπράνων ύστερα από φτέρνισμα, γέλιο, βήχα, άσκηση, άρση βάρους, δραστηριότητες δηλαδή που αυξάνουν απότομα την ενδοκοιλιακή πίεση)
• Πρόπτωση πυελικού οργάνου (μήτρα, ουροδόχος κύστη ή ορθό)

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί ή να αποφευχθεί μια πιθανή δυσλειτουργία πυελικού εδάφους που οφείλεται σε χαμηλό τόνο;

Η εκμάθηση των ασκήσεων Kegel θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων ενός αδύναμου πυελικού εδάφους, θα αποτρέψει την εμφάνισή τους στο μέλλον και θα αυξήσει την ένταση του οργασμού. Αυτές οι ασκήσεις, που ονομάστηκαν ασκήσεις Kegel από τον ιατρό που τις ανέπτυξε, αυξάνουν τη δύναμη των μυών του πυελικού εδάφους με τη σκόπιμη σύσπαση και χαλάρωσή τους σε μια σειρά επαναλήψεων.

Δυσλειτουργία πυελικού εδάφους υψηλού τόνου

Η δυσλειτουργία του πυελικού εδάφους υψηλού τόνου εμφανίζεται όταν οι μύες του πυελικού εδάφους είναι υπερβολικά διατεταμένοι, άκαμπτοι ή σε σπασμό. Οι μύες αδυνατούν να πραγματοποιήσουν σύσπαση που είναι απαραίτητη στις καθημερινές δραστηριότητες. Αυτό προκαλεί ανομοιόμορφη πίεση στα οστά όπου είναι προσκολλημένα, καθώς και μη επιθυμητή διάταση των ίδιων των μυών. Ο όρος «υψηλός τόνος» αναφέρεται στην παρουσία υψηλής έντασης στους μύες. Αυτό μπορεί να συμβεί με ισχυρούς ή αδύναμους μύες του πυελικού εδάφους και μπορεί να προκαλέσει ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων.

Ποια άτομα έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης δυσλειτουργιών πυελικού εδάφους που οφείλεται σε αυξημένο τόνο;

• Άτομα που εκτελούν ασκήσεις Kegels χωρίς επαρκή χαλάρωση τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μεταξύ των ασκήσεων.
• Αθλητές, γυμναστές και αθλητές Pilates που ασκούνται με έμφαση στη δύναμη του κορμού χωρίς επαρκή εστίαση στην ευελιξία και τη χαλάρωση του κορμού.
• Γυναίκες σε μετάβαση στην εμμηνόπαυση. Τα οιστρογόνα υποστηρίζουν τη μυϊκή λειτουργία και έτσι όταν τα επίπεδα οιστρογόνων μειώνονται κατά την εμμηνόπαυση, ορισμένες εμμηνοπαυσιακές γυναίκες χάνουν σταδιακά την ευλυγισία του πυελικού τους εδάφους.
• Γυναίκες που εμφανίζουν σπάνια κολπική διείσδυση. Η χαλάρωση για να επιτρέψει τη διείσδυση βοηθά στη διατήρηση της ευελιξίας των μυών του πυελικού εδάφους.
• Άτομα με τρόπο ζωής υψηλού στρες και/ή δυσκολία να αντιμετωπίσουν το στρες, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα να φέρουν ένταση στους μύες του πυελικού εδάφους.
• Άτομα που υπέστησαν τραύμα στο πυελικό τους έδαφος είτε από χειρουργική επέμβαση είτε από σεξουαλική κακοποίηση.

Ποια είναι τα συμπτώματα της Δυσλειτουργίας πυελικού εδάφους υψηλού τόνου;

• Πόνος κατά την σεξουαλική διέγερση
• Πόνος κατά την κολπική διείσδυση
• Πόνος κατά τον οργασμό
• Δυσκοιλιότητα ή/και πόνος στις κενώσεις του εντέρου
• Επώδυνη ούρηση και/ή αυξημένη συχνότητα ούρησης
• Πόνος στη λεκάνη από συνεχή μυϊκή καταπόνηση στο κάτω μέρος της σπονδυλικής στήλης και στο οστό του κόκκυγα

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί ή να αποφευχθεί μια πιθανή δυσλειτουργία πυελικού εδάφους που οφείλεται σε υψηλό τόνο;

Υπάρχουν πολλές καταστάσεις που συγχέονται εύκολα με τη δυσλειτουργία υψηλού τόνου, επομένως σκόπιμη κρίνεται η επίσκεψη στον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης με σκοπό την παροχή μιας ακριβούς διάγνωσης. Μόλις γίνει η ιατρική διάγνωση της δυσλειτουργίας του πυελικού εδάφους, ένας εξειδικευμένος Φυσικοθεραπευτής στην αποκατάσταση των δυσλειτουργιών του πυελικού εδάφους διενεργεί μια ενδελεχή αξιολόγηση και καθορίζει τα ακριβή τμήματα του πυελικού εδάφους που χρειάζονται προσοχή, σχεδιάζοντας με αυτόν τον τρόπο ένα εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας για τον κάθε ασθενή. Τέλος, ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας περιλαμβάνει ασκήσεις επανεκπαίδευσης των μυών του πυελικού εδάφους οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με βιοανάδραση (Biofeeback), ηλεκτροθεραπεία και μαγνητική διέγερση για τη βελτίωση του θεραπευτικού αποτελέσματος.

Στην Κλινική Laser Surgery λειτουργεί εξειδικευμένο τμήμα φυσικοθεραπείας πυελικού εδάφους το οποίο εφαρμόζει τις πιο σύγχρονες φυσικοθεραπευτικές τεχνικές όπως η εξωσωματική μαγνητική διέγερση, η ηλεκτροθεραπεία, η βιοανάδραση (biofeedback) και οι ασκήσεις Kegel. Η Κλινική Laser Surgery βρίσκεται στην Αθήνα και είναι εύκολα προσβάσιμη με όλα τα μέσα.

Συγγραφή κειμένου:
Αντώνιος Αδρασκέλας
Φυσικοθεραπευτής