ΚΟΝΔΥΛΩΜΑΤΑ

 
 

Γράφει ο Δρ. Ιωάννης Δοντάς

Γενικός Χειρουργός – Στρατιωτικός Ιατρός

Τα κονδυλώματα είναι εξογκώματα τα οποία οφείλονται στη μόλυνση με τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus – HPV). Πρόκειται για την πιο συχνή σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη παγκοσμίως. Στην αρχή της ανάπτυξής τους είναι μικρά σε μέγεθος, μη ψηλαφητά και για αυτό δεν γίνονται αντιληπτά. Καθώς όμως μεγαλώνουν σε μέγεθος αρχίζουν και γίνονται ορατά και ψηλαφητά. Τα κονδυλώματα εμφανίζονται είτε μεμονωμένα είτε όλα μαζί σε ομάδες. Συνήθως δεν αποτελούν σοβαρό πρόβλημα, αλλά προκαλούν συναισθηματική δυσφορία στον ασθενή λόγω της εικόνας που έχουν αλλά και της έντονης τάσης που έχουν να υποτροπιάζουν. Τις πιο πολλές φορές είναι μη καρκινικά και εμφανίζονται όταν το δέρμα έχει μολυνθεί με έναν από τους πολλούς τύπους της οικογένειας του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV).

Ο ιός HPV

Ο ιός HPV (Human Papilloma Virus – ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων) μεταδίδεται κατά κύριο λόγο με τη σεξουαλική επαφή – διείσδυση ανδρικού οργάνου στον πρωκτό ή στα γυναικεία γεννητικά όργανα. Επίσης μπορεί να μεταδοθεί και μόνο με την τριβή των γεννητικών οργάνων με το χέρι ή με την μεταξύ τους τριβή χωρίς διείσδυση, με την κοινή χρήση μολυσμένων με τον ιό σεξουαλικών συσκευών και με το στοματικό έρωτα. Πιο σπάνια μπορεί να μεταδοθεί με το ξύρισμα, το ξύσιμο ή το σκούπισμα της περιοχής. Για αυτό και η χρήση προφυλακτικού δεν αποτρέπει 100% την πιθανότητα μόλυνσης του ιού. Η αποφυγή συχνής εναλλαγής σεξουαλικών συντρόφων και η διατήρηση μονογαμικής σχέσης αποτελεί τον καλύτερο τρόπο πρόληψης της μόλυνσης από τον ιό. Σύμφωνα με τα ευρήματα πολλαπλών ερευνών υπολογίζεται ότι 9 στις 10 γυναίκες είναι φορείς του ιού.

Ο HPV έχει περισσότερα από 150 στελέχη (τύπους). Από αυτά περίπου τα 40 αποκαλούνται γεννητικά στελέχη και μολύνουν τις γεννητικές περιοχές σε άντρες και γυναίκες. Κάποια από τα στελέχη (τύποι) του HPV χαρακτηρίζονται ως χαμηλού κινδύνου (Low Risk), καθώς δεν προκαλούν την ανάπτυξη καρκίνου. Συνήθως αυτά τα στελέχη προκαλούν τα κονδυλώματα. Τα στελέχη που προκαλούν πάνω από το 90% των κονδυλωμάτων είναι το 6 και το 11. Υπάρχουν όμως και άλλα στελέχη του HPV τα οποία χαρακτηρίζονται υψηλού κινδύνου (High Risk), καθώς η λοίμωξη με αυτά τα στελέχη μπορεί να προκαλέσει το σχηματισμό δυσπλασιών (προκαρκινικών αλλοιώσεων) και τελικά καρκίνου. Ο μηχανισμός δράσης του ιού δεν είναι απόλυτα κατανοητός. Παρόλα αυτά είναι γνωστό ότι το DNA του ιού HPV ενσωματώνεται στο DNA του ανθρώπινου κυττάρου και πυροδοτεί την κυτταρική ανάπτυξη, η οποία κάνει το εξωτερικό στρώμα του δέρματος παχύ και σκληρό σε αυτό το σημείο, προκαλώντας την ανάπτυξη των κονδυλωμάτων.

Κονδυλώματα: Πού εντοπίζονται;

Τα κονδυλώματα εμφανίζονται τόσο στους άντρες όσο και στις γυναίκες. Πιο συχνά μπορούν να εμφανιστούν στις εξής περιοχές:

• Πέος
• Αιδοίο
• Κόλπος
• Τράχηλος μήτρας
• Εφήβαιο
• Όσχεο
• Περίνεο
• Πρωκτός
• Περιπρωκτική Χώρα
• Στοματική κοιλότητα
• Στοματοφάρυγγας

Σπανιότερα μπορούν να αναπτυχθούν κονδυλώματα και σε άλλες περιοχές όπως στη ρινική κοιλότητα και στα μάτια.

Συμπτώματα των Κονδυλωμάτων

Όταν τα κονδυλώματα είναι μιρκροσκοπικά συνήθως δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα. Όταν όμως μεγαλώσουν γίνονται ορατά και ψηλαφητά ως μικρά ή μεγαλύτερα ογκίδια στο δέρμα. Ανάλογα με τη θέση τους τα κονδυλώματα μπορούν να παρουσιάζουν ήπια συμπτώματα ή να παραμένουν ασυμπτωματικά. Ωστόσο, οι περισσότεροι ασθενείς ενοχλούνται τόσο από την εικόνα τους όσο και από συμπτώματα όπως ο ερεθισμός, η φαγούρα και η ερυθρότητα της περιοχής. Κάποιες φορές μπορεί τα κονδυλώματα να τραυματιστούν και να προκληθεί πόνος και μικρή αιμορραγία. Πιο σπάνια μπορεί τα κονδυλώματα όταν είναι μεγάλα και πολλαπλά να προκαλέσουν απόφραξη της ουρήθρας με συνοδά δυσουρικά ενοχλήματα ή πόνο κατά τη διάρκεια της ούρησης.

Κονδυλώματα και Διάγνωση

Η διάγνωση των κονδυλωμάτων απαιτεί εμπειρία και εξειδίκευση. Ανάλογα με την εντόπισή τους, διαγιγνώσκονται από διαφορετικές ειδικότητες (χειρουργό, πρωκτολόγο, γυναικολόγο, δερματολόγο, ουρολόγο). Για παράδειγμα όταν υπάρχουν κονδυλώματα πρωκτού είναι απαραίτητη η πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας από χειρουργό-πρωκτολόγο για τη διάγνωση και την αντιμετώπισή τους. Στις γυναίκες, όταν τα κονδυλώματα βρίσκονται μέσα στον κόλπο ή τον τράχηλο της μήτρας και δεν είναι εμφανή, η διάγνωσή τους γίνεται από γυναικολόγο κατά τη διάρκεια γυναικολογικής εξέτασης (κολποσκόπηση). Όταν ανευρίσκονται κονδυλώματα στο στόμιο της ουρήθρας θα πρέπει να διενεργηθεί ουρητηροσκόπηση από ουρολόγο για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ύπαρξης και ενδοουρητηρικών κονδυλωμάτων.

Ο εντοπισμός των κονδυλωμάτων θα οδηγήσει σε περαιτέρω διερεύνηση, αφού μπορεί η γυναίκα ή και ο άντρας να έχουν μολυνθεί από πολλούς και διαφορετικούς τύπους του ιού HPV, κάποιοι από τους οποίους μπορεί να ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου για καρκινογένεση (High Risk Types). Τέλος, στην περίπτωση που διαγνωστούν τα κονδυλώματα, θα πρέπει εάν υπάρχει σταθερός ερωτικός σύντροφος, να εξεταστεί και αυτός, για να αποφευχθούν οι συνεχείς επαναμολύνσεις ανάμεσα στους δύο συντρόφους. Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, η εμπειρία του ιατρού είναι ο πιο βασικός παράγοντας για την επιτυχή διάγνωση και αντιμετώπιση των HPV βλαβών.

Θεραπεία κονδυλωμάτων

Υπάρχουν διάφορες τεχνικές θεραπείας των κονδυλωμάτων φαρμακευτικές, επεμβατικές, χειρουργικές. Στην Κλινική Laser Surgery έχουμε επιλέξει την τεχνική καυτηριασμού των κονδυλωμάτων με χειρουργικό Laser διοξειδίου του άνθρακα (Laser CO₂). Πρόκειται για μία σύγχρονη τεχνική που προσφέρει μία ασφαλή και αποτελεσματική θεραπεία για τα κονδυλώματα. Μέσω της χρήσης του υπερπαλμικού Laser CO₂ σε συνδυασμό με ειδικό μικροσκόπιο αναγνωρίζονται και εξαχνώνονται και οι πιο μικροσκοπικές βλάβες και με αυτό τον τρόπο μειώνεται στο ελάχιστο η πιθανότητα υποτροπής των κονδυλωμάτων. Τα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης τεχνικής σε σχέση με άλλες μεθόδους που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των κονδυλωμάτων είναι τα εξής:

• Ανώδυνη (δεν έχει πόνο)
• Αναίμακτη (δεν έχει αιμορραγία)
• Απλή και Σύντομη
• Ασφαλής
• Γίνεται με τοπική αναισθησία
• Συνήθως δε χρειάζεται λήψη αναλγητικών (παυσίπονα)
• Δεν έχει επώδυνες μετεγχειρητικές αλλαγές
• Οδηγεί στην ταχεία επούλωση του τραύματος προσφέροντας άμεσο αποτέλεσμα
• Δεν απαιτεί νοσηλεία σε νοσοκομείο
• Ο ασθενής μπορεί να κάνει μπάνιο την επόμενη ημέρα
• Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στην εργασία του και στις καθημερινές του δραστηριότητες την ίδια ημέρα
• Προσφέρει άριστο αισθητικό αποτέλεσμα καθώς αποφεύγονται οι μεγάλες τομές και οι δύσμορφες ουλές
• Είναι ιδανική τεχνική και για υποτροπές των κονδυλωμάτων μετά από μία ή περισσότερες αποτυχημένες προσπάθειες αφαίρεσης
• Μειώνει τις πιθανότητες υποτροπής
• Έχει λογικό κόστος

Άλλες τεχνικές θεραπείας

Εκτός από τη χρήση του Laser, όπως προαναφέρθηκε υπάρχουν και άλλες τεχνικές αντιμετώπισης των κονδυλωμάτων όπως η ηλεκτροκαυτηρίαση, η κρυοθεραπεία, ο καυτηριασμός με ραδιοσυχνότητες, η χειρουργική εκτομή και άλλες. Επίσης υπάρχουν και φαρμακευτικές θεραπείες με ιμικουιμόδη, σινεκατεχίνες, ποδοφυλλικό οξύ κλπ. Όλες οι θεραπείες απαιτούν εμπειρία και εξειδίκευση, καθώς έχουν ενδείξεις, αντενδείξεις και πιθανές επιπλοκές. Όταν υπάρχει υποψία για κακοήθεια ή για προκαρκινική βλάβη τότε αυτή θα πρέπει να αφαιρείται και να αποστέλλεται για ιστολογική εξέταση. Συνήθως έξι εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, ο ασθενής θα πρέπει να προσέλθει για επανέλεγχο και επιβεβαίωση του θεραπευτικού αποτελέσματος. Είναι σημαντικό και μετά τον επανέλεγχο ο ασθενής να βρίσκεται σε εγρήγορση για διάστημα ενός έτους με συχνή ιατρική παρακολούθηση και αυτοεξέταση ώστε σε περίπτωση εντοπισμού νέων εστιών να γίνει άμεση αντιμετώπιση.

Κρυοθεραπεία

Πρόκειται για μια ασφαλή μέθοδο αντιμετώπισης των κονδυλωμάτων που πρέπει να επαναληφθεί κάποιες φορές μέχρι να επιτευχθεί πλήρης εξάλειψη των δερματικών αλλοιώσεων. Στην κρυοθεραπεία χρησιμοποιείται υγρό άζωτο το οποίο εφαρμόζεται στις περιοχές όπου εντοπίζονται οι δερματικές βλάβες. Η μέθοδος αυτή υστερεί έναντι των άλλων καθώς εμφανίζει μεγάλα ποσοστά υποτροπών και εμφάνισης ουλών.

Διαθερμοπηξία

Όταν οι δερματικές βλάβες είναι περιορισμένες σε αριθμό, επιλέγεται η διαθερμοπηξία ως μέθοδος αντιμετώπισης. Ωστόσο εμφανίζει ένα αρκετά υψηλό ποσοστό υποτροπών, ενώ μετά τη θεραπεία ακολουθούν συνήθως αιμορραγία και πόνος. Ακόμα, η διαθερμοπηξία επηρεάζει και τους υγιείς ιστούς που βρίσκονται κοντά στις περιοχές που έχουν υποστεί βλάβη, αφήνοντας έτσι ουλές και σημάδια.

Χειρουργική αφαίρεση

Η αφαίρεση των κονδυλωμάτων επιτυγχάνεται με χειρουργική εκτομή, η οποία παρέχει τη δυνατότητα να γίνει μετέπειτα ιστολογική εξέταση και ταυτοποίηση του τύπου του ιού HPV. Πολλές φορές επιλέγεται αυτή η μέθοδος όταν υπάρχει υποψία για κακοήθεια, καθώς και όταν δεν υπάρχει ανταπόκριση στην τοπική θεραπεία.

Δερματικές κρέμες

Διάφορες κρέμες και διαλύματα, μπορεί να χορηγηθούν τοπικά. Ωστόσο η χρήση φαρμάκων χωρίς ιατρική συνταγή για το σκοπό αυτό μπορεί να προκαλέσει ακόμα περισσότερο πόνο και ερεθισμό.

Για περισσότερες πληροφορίες: International Union Against Sexually Transmitted Infections (IUSTI)