Μύθοι & Αλήθειες για τα Κονδυλώματα Πρωκτού

Τα κονδυλώματα πρωκτού είναι μία πάθηση που οφείλεται στη μόλυνση με τον ιό HPV (Human Papilloma Virus), τη συχνότερη σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη. Ο ιός HPV περιλαμβάνει περισσότερα από 150 στελέχη (αναγνωρισμένα), εκ των οποίων περίπου τα 40 μεταδίδονται από άτομο σε άτομο μέσω σεξουαλικής επαφής. Τα στελέχη του HPV που προκαλούν τα κονδυλώματα πρωκτού, καθώς και τις χαμηλόβαθμες ενδοεπιθηλιακές βλάβες, είναι κυρίως τα 6 και 11 και υπάγονται στους τύπους χαμηλού κινδύνου του ιού.

Τα τελευταία χρόνια, η εμφάνιση των κονδυλωμάτων πρωκτού παρουσιάζει μία αυξητική τάση στο γενικό πληθυσμό. Μάλιστα, παρατηρείται σε πολύ μεγάλο ποσοστό σε ομάδες αυξημένου κινδύνου. Οι ομάδες αυτές περιλαμβάνουν τους gay οροθετικούς άνδρες, ανοσοκατασταλμένα άτομα, γυναίκες με HPV στο γεννητικό σύστημα, ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση, καπνιστές, κ.α. Ο λόγος αυτής της αύξησης θεωρείται ότι είναι το αυξημένο ποσοστό μόλυνσης με τον HPV σε αυτές τις ομάδες πληθυσμού.

Παρά το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι έχουν διαγνωσθεί με HPV και κονδυλώματα πρωκτού, οι μύθοι και οι παρανοήσεις σχετικά με τη συγκεκριμένη πάθηση και τους τρόπους μετάδοσής της είναι συχνοί. Σε αυτό το άρθρο ο εξειδικευμένος πρωκτολόγος Δρ Ιωάννης Δοντάς, αναφέρει και σχολιάζει τους πιο συνηθισμένους μύθους που αφορούν στα κονδυλώματα πρωκτού και παρουσιάζει τα επιστημονικά δεδομένα με απλό και κατανοητό για το ευρύ κοινό τρόπο.

Μύθος #1: Ο ιός HPV στον πρωκτό κολλάει μόνο με τη σεξουαλική επαφή

Η Αλήθεια: Είναι αλήθεια ότι η λοίμωξη με τον ιό HPV αποτελεί την πιο συχνή σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη. Παρόλα αυτά ο HPV μπορεί να μεταδοθεί και με άλλους τρόπους στον πρωκτό εκτός από τη σεξουαλική δραστηριότητα. Η δερματική επαφή και μόνο μπορεί να είναι αρκετή ώστε μεταδοθεί ο ιός. Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε επαφή με μία μολυσμένη περιοχή του σώματος όπως το ξύσιμο, το σκούπισμα, το τρίψιμο και το ξύρισμα ή ακόμη και η επαφή με σεξουαλικά παιχνίδια μπορεί να οδηγήσει σε νέα λοίμωξη.

Σε μελέτη που διενεργήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής διαπιστώθηκε ότι οι άντρες που δεν έχουν πρωκτικές σεξουαλικές επαφές, έχουν HPV μόλυνση στον πρωκτό τους σε ποσοστό 25%.¹ Σε αυτή τη μελέτη, οι παράγοντες κινδύνου πρωκτικής HPV μόλυνσης ήταν ο συνολικός αριθμός ερωτικών συντρόφων και η συχνότητα της ερωτικής συνεύρεσης με γυναίκες τον προηγούμενο μήνα.

Επίσης υπάρχουν πολλοί straight άντρες που εμφανίζουν κονδυλώματα στον πρωκτό (τόσο περιπρωκτικά όσο και ενδοπρωκτικά) οι οποίοι προσέρχονται στην Κλινική Laser Surgery για διάγνωση και αντιμετώπιση με Laser. Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι η πρωκτική διείσδυση δεν είναι απαραίτητη για να μολυνθεί η περιοχή του πρωκτού από τον ιό HPV.

Μύθος #2: Η χρήση προφυλακτικού αποτρέπει τη μετάδοση των κονδυλωμάτων στον πρωκτό

Η Αλήθεια: Αυτό δεν ισχύει απόλυτα. Το προφυλακτικό δεν καλύπτει ολόκληρη την περιοχή των ανδρικών γεννητικών οργάνων και επομένως δεν προστατεύει την περιοχή γύρω από τον πρωκτό ή τον κόλπο. Τα κονδυλώματα πρωκτού μπορεί να υπάρχουν σε ολόκληρη την περιπρωκτική χώρα. Συνεπώς, ένα μεγάλο μέρος του δέρματος παραμένει εκτεθειμένο και μπορεί να μεταφέρει τον ιό στο άτομο που έρχεται σε επαφή με αυτό. Έτσι, παρόλο που το προφυλακτικό μειώνει τις πιθανότητες μόλυνσης από τον ιό HPV, εντούτοις δεν αποτελεί απόλυτη μέθοδο προστασίας από τα κονδυλώματα πρωκτού.

Μύθος #3: Από τη στιγμή που δε βλέπω τα κονδυλώματα, δεν έχω μολυνθεί από τον ιό

Η Αλήθεια: Αν και η ύπαρξη των κονδυλωμάτων στον πρωκτό αποτελούν ισχυρή ένδειξη μόλυνσης από τα στελέχη 6 και 11 του HPV, η αδυναμία εντοπισμού τους δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει HPV μόλυνση. Μέχρι τα κονδυλώματα να γίνουν ορατά, υπάρχει μία περίοδος επώασης του HPV, η οποία μπορεί να διαρκέσει από 3 εβδομάδες έως και πάνω από 1 έτος. Με λίγα λόγια, ο ιός HPV μπορεί να υπάρχει στον πρωκτό χωρίς κλινικές εκδηλώσεις. Μάλιστα θεωρείται ότι ένα μεγάλο ποσοστό του σεξουαλικά ενεργού πληθυσμού (έως και 80%) έχει έρθει σε επαφή με τον HPV και δυνητικά είναι φορέας του ιού.

Μύθος #4: Τα κονδυλώματα πρωκτού δε μπορούν να θεραπευτούν

Η Αλήθεια: Τίποτα δεν είναι πιο ανακριβές από την προηγούμενη διατύπωση. Υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί τρόποι αντιμετώπισης των κονδυλωμάτων του πρωκτού, άλλοι φαρμακευτικοί και άλλοι πιο επεμβατικοί. Η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως η εμπειρία του ιατρού σε διάφορες τεχνικές, τα χαρακτηριστικά του ασθενούς και της πάθησής του (ηλικία, αριθμός, μέγεθος και εντόπιση των κονδυλωμάτων, συνεργασία του ασθενούς κλπ) όπως και η επιλογή του ασθενούς.

Μία από τις καλύτερες και ταυτόχρονα πιο αποτελεσματικότερες τεχνικές αντιμετώπισης των κονδυλωμάτων του πρωκτού είναι ο καυτηριασμός τους με τη χρήση χειρουργικού Laser διοξειδίου του άνθρακα (Laser CO₂). Ο Δρ Ιωάννης Δοντάς την εφαρμόζει στο χώρο της Κλινικής Laser Surgery, προσφέροντας σημαντικά πλεονεκτήματα στον ασθενή. Πρόκειται για μία σύντομη, αναίμακτη και ασφαλή διαδικασία που εξασφαλίζει ταχεία επούλωση, ενώ ελαχιστοποιεί την πιθανότητα επανεμφάνισης των κονδυλωμάτων.

Για τη θεραπεία των ενδοπρωκτικών κονδυλωμάτων, ειδικά σε δύσκολες περιπτώσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και το διοδικό Laser 1470nm συνδυασμένο με οπτική ίνα ευθείας ή κωνικής εκπομπής. Η συγκεκριμένη τεχνική προσφέρει άριστα αποτελέσματα, καθώς εξαλείφει τα κονδυλώματα πρωκτού σε περιοχές του πρωκτικού σωλήνα που είναι δύσκολο να προσεγγιστούν αλλιώς.

Όσον αφορά στον ιό HPV, θα πρέπει να αναφερθεί ότι ο ιός μπορεί να παραμείνει στην περιοχή του πρωκτού σε λανθάνουσα κατάσταση. Εάν όμως γίνει η σωστή θεραπεία των HPV βλαβών και ο προβλεπόμενος τακτικός επανέλεγχος για αντιμετώπιση των πιθανών υποτροπών, τότε η πιθανότητα επανεμφάνισης των κονδυλωμάτων είναι μικρή. Αυτό επιτυγχάνεται πιο εύκολα όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού είναι υγιές και ισχυρό. Μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις το μοριακό τεστ ανίχνευσης του ιού (HPV DNA Test) μπορεί μετά από καιρό να γίνει εντελώς αρνητικό, γεγονός που σημαίνει ότι δεν ανιχνεύεται καθόλου ο ιός στον πρωκτό. Βέβαια υπάρχουν και οι πιθανότητες ψευδώς αρνητικού αποτελέσματος (όταν ο ιός βρίσκεται σε άλλα σημεία από εκείνα που έγινε η λήψη του δείγματος), όπως επίσης και η πιθανότητα το μοριακό φορτίο του ιού να υπάρχει αλλά να είναι σε τόσο μικρή ποσότητα, που να μην είναι ανιχνεύσιμο από το HPV DNA Test.

Μύθος #5: Αν έχω μολυνθεί με τον HPV τα κονδυλώματα και οι δυσπλασίες του πρωκτού θα επανεμφανίζονται τακτικά

Η Αλήθεια: Είναι αλήθεια ότι σε ορισμένες περιπτώσεις τα κονδυλώματα πρωκτού και οι δυσπλασίες πρωκτού μπορεί να επανεμφανιστούν. Τα καλά νέα για τους περισσότερους ασθενείς είναι ότι με την πάροδο του χρόνου το ανοσοποιητικό σύστημα αποκτά την ικανότητα να διαχειρίζεται τον ιό, μειώνοντας την υποτροπή των κονδυλωμάτων πρωκτού.
Όπως αναφέρεται πιο πάνω, ο ιός HPV θεωρείται ότι δεν θεραπεύεται, καθώς δεν υπάρχει μέχρι σήμερα ειδική θεραπεία για τον ίδιο τον ιό. Έτσι το γονιδίωμα του HPV παραμένει στον οργανισμό αδρανές έως ότου το ανοσοποιητικό σύστημα γίνει πιο αδύναμο για κάποιο λόγο. Σε αυτή την περίπτωση ο ιός θα ενεργοποιηθεί και πάλι και θα παρουσιάσει κλινικές εκδηλώσεις όπως είναι τα κονδυλώματα και οι δυσπλασίες του πρωκτού.

Θα πρέπει εδώ να αναφερθεί ότι μερικές ομάδες του πληθυσμού έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες υποτροπών, καθώς το ανοσοποιητικό τους είναι αποδυναμωμένο. Αυτές οι ομάδες είναι κυρίως οι εξής:

• Οι οροθετικοί
• Όσοι έχουν πρωκτικές σεξουαλικές επαφές
• Όσοι έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση κάποιου οργάνου
• Όσες γυναίκες έχουν παρουσιάσει υψηλόβαθμες αλλοιώσεις ή καρκίνο στο κατώτερο γεννητικό σύστημα (αιδοίο, κόλπος, τράχηλος μήτρας)
• Όσοι είναι ανοσοκατασταλμένοι για κάποιον άλλο λόγο

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Nyitray A, Nielson CM, Harris RB, Flores R, Abrahamsen M, Dunne EF, Giuliano AR. Prevalence of and risk factors for anal human papillomavirus infection in heterosexual men. J Infect Dis 2008;197(12):1676–84.