Κονδυλώματα στη Γυναίκα

Τα κονδυλώματα είναι μικρές θηλωματώδεις βλάβες στη γεννητική, στοματική, περιπρωκτική και ενδοπρωκτική περιοχή και αποτελούν την πιο συχνή σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη. Προσβάλλει εξίσου τις γυναίκες και τους άνδρες, ενώ υπολογίζεται ότι περίπου το 75% των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας προσβάλλονται από κονδυλώματα κάποια στιγμή στη ζωή τους.

Μετάδοση κονδυλωμάτων

Χαμηλού κινδύνου ιοί που προκαλούν κυρίως κονδυλώματα είναι οι HPV6, HPV11, 42, 43 και 44.
Υψηλού κινδύνου που ενέχονται για δυσπλασίες, καρκίνο τραχήλου και άλλους καρκίνους (πρωκτού, αιδοίου κλπ) είναι οι HPV16, HPV18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59 και 68.

Για την εμφάνιση των κονδυλωμάτων στις γυναίκες ευθύνονται συνηθέστερα τα στελέχη 6 και 11 του ιού HPV ή αλλιώς ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus). Τα στελέχη αυτά μεταδίδονται κατά κύριο λόγο με τη σεξουαλική επαφή (κολπική, πρωκτική ή στοματική). Το προφυλακτικό, αν και απαραίτητο σε κάθε επαφή, δεν αρκεί για να εμποδίσει τη μετάδοση, αφού τα κονδυλώματα μεταδίδονται ακόμα και με τη δερματική τριβή στις περιοχές που δεν καλύπτονται από αυτό.

Συμπτώματα και μορφή κονδυλωμάτων

Ο χρόνος επώασης των κονδυλωμάτων κυμαίνεται από 1-8 μήνες ή και περισσότερο. Τα τυπικά οξυτενή κονδυλώματα παρουσιάζονται σαν ρόδινες ή γκριζωπές βλάβες, μαλακές με λεία, κοκκώδη ή ανθοκραμβοειδή επιφάνεια και βάση πεπλατυσμένη ή μισχωτή. Τα κονδυλώματα πολλαπλασιάζονται με αυτοενοφθαλμισμό και μπορεί να συρρέουν και να σχηματίζουν μεγάλες πλάκες. Τα κονδυλώματα είναι στη μεγάλη πλειοψηφία τους ασυμπτωματικά και ανώδυνα. Σπανίως οι πάσχοντες από κονδυλώματα αναφέρουν κνησμό, αίσθηση καύσου, πόνο ή αιμορραγία εξ αιτίας των κονδυλωμάτων.

Αρχικά, μπορεί να εμφανιστούν ως μικρές ολιγάριθμες βλάβες, όμως αν μείνουν χωρίς θεραπεία, έχουν την τάση να μεγαλώνουν σε μέγεθος και αριθμό και να επεκτείνονται και στις γύρω περιοχές του δέρματος. Επιπλέον, υπάρχει πάντα η πιθανότητα να υπάρχουν κονδυλώματα που δεν είναι ορατά με γυμνό μάτι, τα οποία όμως είναι εξίσου μεταδοτικά για τους ερωτικούς συντρόφους.

Εντοπισμός κονδυλωμάτων

Τα κονδυλώματα στις γυναίκες εντοπίζονται στις περιοχές που εκτίθενται στη σεξουαλική επαφή, όπως είναι το εφήβαιο, το αιδοίο, ο κόλπος, ο τράχηλος, η ουρήθρα, το περίνεο, η βουβωνική χώρα, η περιπρωκτική περιοχή και ο πρωκτικός σωλήνας. Με το στοματικό σεξ, τα κονδυλώματα μπορούν να προσβάλλουν και το στόμα, τα χείλη, τη γλώσσα, τον ουρανίσκο και τον φάρυγγα.

Θα πρέπει να γνωρίζετε όμως ότι τα κονδυλώματα μπορεί να εμφανιστούν και σε σημεία του δέρματος που δεν έχουν εκτεθεί σε σεξουαλική επαφή, όπως π.χ. αν έχετε τη συνήθεια να χρησιμοποιείτε ξυραφάκι για την αποτρίχωση της ευαίσθητης περιοχής. Με το ξύρισμα προκαλούνται αμυχές στο δέρμα που ευνοούν την εισχώρηση και τον ενοφθαλμισμό του ιού. Αν υπάρχουν κονδυλώματα, τότε η ασφαλέστερη μέθοδος αποτρίχωσης είναι με τη χρήση LASER.

Διάγνωση κονδυλωμάτων

Τα κονδυλώματα στις γυναίκες οφείλονται σε χαμηλού κινδύνου στελέχη του ιού HPV, που δεν σχετίζονται με πρόκληση καρκίνου. Παρ’ όλα αυτά, έχει αποδειχτεί ότι στις ίδιες περιοχές μπορεί να συνυπάρχουν στελέχη υψηλού κινδύνου που συνδέονται με πρόκληση δυσπλασίας ή κακοήθειας στον τράχηλο της μήτρας, το αιδοίο, τον κόλπο, τον πρωκτό και τον στοματοφάρυγγα. Δεν θα πρέπει λοιπόν να υπάρχει εφησυχασμός.

Επίσης, το Τεστ-ΠΑΠ που ανιχνεύει τον ιό HPV στον τράχηλο της μήτρας, ακόμα κι αν βγει αρνητικό, δεν αποκλείει τη μόλυνση από τον ιό HPV. Το Τεστ-ΠΑΠ βγαίνει θετικό μόνο όταν ο ιός έχει φτάσει να προκαλέσει κυτταρικές αλλοιώσεις. Τα πιο πρώιμα στάδια της HPV μόλυνσης ανιχνεύονται έγκαιρα και έγκυρα μόνο με το εξειδικευμένο HPV-DNA-Test, το οποίο εντοπίζει ακόμη και το ακριβές στέλεχος του ιού που προκάλεσε τη μόλυνση.

Η διάγνωση των κονδυλωμάτων γίνεται κυρίως κλινικά και επισκοπικά. Ο εξειδικευμένος ιατρός θα διαγνώσει τα κονδυλώματα και θα προτείνει την κατάλληλη μέθοδο θεραπείας. Σε ορισμένες υποκλινικές μορφές η διάγνωση των κονδυλωμάτων μπορεί να γίνει με επάλειψη διαλύματος οξικού οξέος 5%, η χρήση του οποίου αμφισβητείται από κάποιους γιατί μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς. Σπάνια θα χρειαστεί βιοψία και ιστολογική εξέταση για τη διάγνωση των κονδυλωμάτων και κυρίως όταν υπάρχουν διαφοροδιαγνωστικά προβλήματα. Συνήθως όμως δεν έχει νόημα και πρακτικά δεν εφαρμόζεται στην διάγνωση των κονδυλωμάτων, γιατί σπάνια μεταβάλλει το θεραπευτικό πλάνο.

Τα κονδυλώματα πρωκτού διαγιγνώσκονται με πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας που πραγματοποιείται από έμπειρο πρωκτολόγο, καθώς μπορεί όπως προαναφέρθηκε να συνυπάρχουν και άλλες βλάβες οφειλόμενες στον HPV πιο επικίνδυνες (δυσπλασίες πρωκτού), οι οποίες μπορεί να οδηγήσεις σε καρκίνο του πρωκτού.

Διαφορική διάγνωση κονδυλωμάτων

Η διαφορική διάγνωση των κονδυλωμάτων θα πρέπει να γίνει κυρίως από τα πλατέα κονδυλώματα της δευτερογενούς σύφιλης, τα θηλώματα, τους σπίλους, τις μυρμηκιές, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, τη βλαστική πέμφιγα, το αφροδίσιο λεμφοκοκκίωμα και τη μολυσματική τέρμινθο.

Πρόληψη κονδυλωμάτων

Απαιτείται η χρήση προφυλακτικού για την πρόληψη των κονδυλωμάτων, το οποίο όμως δεν προστατεύει 100%. Σήμερα είναι διαθέσιμα 2 εμβόλια. Το Gardasil 9 προστατεύει από τους τύπους HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 και 58 και επομένως σε μεγάλο ποσοστό από τα κονδυλώματα, καθώς το 90% αυτών οφείλεται στους ιούς 6 και 11. Το Cervarix προστατεύει από τους τύπους HPV 16 και 18 και ουσιαστικά δεν προστατεύει από το κονδυλώματα, αλλά μόνο από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και τον καρκίνο του πρωκτού. Το Gardasil θα πρέπει να χορηγείται πριν την έναρξη της σεξουαλικής ζωής και έχει εγκριθεί η χρήση του από τον Αμερικανικό FDA για πρόληψη των κονδυλωμάτων από την ηλικία των 9 ετών.

Αντιμετώπιση κονδυλωμάτων

Ανάλογα με τον αριθμό και το μέγεθος των βλαβών επιλέγεται η αντιμετώπιση κονδυλωμάτων με τοπικές κρέμες με καταστροφικές μεθόδους, όπως κρυοθεραπεία, διαθερμοπηξία, Laser.

Μπορούμε σήμερα να έχουμε πολύ υψηλά ποσοστά αντιμετώπισης κονδυλωμάτων σε μία μόνο επίσκεψη. Αυτό επιτυγχάνεται με αντιμετώπιση των κονδυλωμάτων με υπερπαλμικό Laser διοξειδίου του άνθρακα (Laser CO₂) σε συνδυασμό σε κάποιες περιπτώσεις με χειρουργική αντιμετώπιση των κονδυλωμάτων όπου αυτό απαιτηθεί.

Η θεραπεία των κονδυλωμάτων με Laser διοξειδίου του άνθρακα πλεονεκτεί σήμερα έναντι όλων των άλλων διαθέσιμων μεθόδων. Η Laser θεραπεία των κονδυλωμάτων στοχεύει επιλεκτικά μόνο στα υπάρχοντα κονδυλώματα αφήνοντας ανέπαφο το γύρω υγιές δέρμα.

Η θεραπεία των κονδυλωμάτων με Laser χαρακτηρίζεται από απουσία έντονου μετεγχειρητικού πόνου και ουλών, ενώ το αισθητικό αποτέλεσμα είναι άριστο. Η θεραπεία αυτή είναι μια αναίμακτη μέθοδος, η δέσμη του Laser εφαρμόζεται στοχευμένα στην πάσχουσα περιοχή κατόπιν τοπικής αναισθησίας με διάλυμα ξυλοκαΐνης 2% και μπορεί να καταστρέψει όλα τα υπάρχοντα σε μία δεδομένη στιγμή κονδυλώματα με μία μόνο συνεδρία. Είναι η πλέον ανώδυνη, χωρίς παρενέργειες όταν εφαρμόζεται από εξειδικευμένο ιατρό και αποτελεσματική μέθοδος θεραπείας κονδυλωμάτων και αποτελεί την αντιμετώπιση εκλογής για μικρού και μεσαίου μεγέθους αλλοιώσεις.

Για τη θεραπεία των κονδυλωμάτων χρησιμοποιούνται ειδικοί μεγεθυντικοί φακοί ή μικροσκόπιο με ισχυρή δέσμη φωτός και μεγάλη μεγέθυνση για να εντοπιστούν και οι πιο μικροσκοπικές βλάβες που δεν είναι ορατές δια γυμνού οφθαλμού. Είναι ειδικά όργανα που χρησιμοποιούνται μόνο σε πλήρως εξοπλισμένα ιατρεία, εξειδικευμένα στην αντιμετώπιση του HPV. Είναι πολύ σημαντικό να εξαλείφονται ακόμα και οι πιο μικρές βλάβες, γιατί αποτελούν εστία μεταδοτικότητας και αιτία υποτροπών της πάθησης στο μέλλον.

Επιπλέον για τα ενδοκολπικά κονδυλώματα στις γυναίκες πρέπει να εφαρμοστεί κολποσκόπηση από Γυναικολόγο έτσι ώστε να υπάρχει ολοκληρωμένη αντιμετώπιση κάθε περιστατικού. Αν κριθεί απαραίτητο γίνεται και πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας για τον εντοπισμό και τη θεραπεία των ενδοπρωκτικών και των περιπρωκτικών κονδυλωμάτων.

Ανώδυνη εξάλειψη των κονδυλωμάτων χωρίς μέθη στο ιατρείο

Με τη χρήση τοπικής αναισθησίας, η εφαρμογή του LASER είναι ανώδυνη και η ασθενής μπορεί να επιστρέψει άμεσα στις καθημερινές της δραστηριότητες. Απαραίτητη είναι η τακτική παρακολούθηση για διάστημα τουλάχιστον οχτώ μηνών, όσο διαρκεί δηλαδή η επώαση του ιού, έτσι ώστε να εντοπίζονται και να εξαλείφονται άμεσα τυχόν νεοεμφανιζόμενες βλάβες που πιθανόν βρίσκονταν σε φάση επώασης το προηγούμενο διάστημα και δεν είχαν ακόμα εκδηλωθεί. Επιπλέον, καθοριστικής σημασίας είναι και η εξέταση και θεραπεία του ερωτικού συντρόφου, ώστε να αποφεύγεται η επαναμόλυνση ανάμεσα στο ζευγάρι.