Άνδρες και Πυελικό Έδαφος

Το πυελικό έδαφος είναι μια ομάδα μυών που εκτείνεται σαν αιώρα από το ηβικό οστό μπροστά ως τον κόκκυγα στο πίσω μέρος και από το ένα ισχιακό οστό στο άλλο πλάγια. Οι μύες του πυελικού εδάφους στον άντρα υποστηρίζουν την ουροδόχο κύστη και το έντερο του. Η ουρήθρα από την ουροδόχο κύστη και το ορθό από το έντερο περνούν μέσα από το πυελικό έδαφος και εκβάλλουν στο εξωτερικό του σώματος.

Τι είναι οι μύες του πυελικού εδάφους;

Οι μύες του πυελικού εδάφους τοποθετούνται σταθερά γύρω από αυτές τις διόδους για να τις κρατήσουν κλειστές, εξασφαλίζοντας με αυτό τον τρόπο την εγκράτεια ούρων και κοπράνων. Όταν οι μύες του πυελικού εδάφους είναι δυνατοί, συμβάλλουν στην αποφυγή απώλειας ούρων (ακράτεια ούρων) και κοπράνων (ακράτεια κοπράνων). Οι μύες του πυελικού εδάφους συμβάλλουν επίσης στην βέλτιστη σεξουαλική αίσθηση και λειτουργία.

Δυσλειτουργίες πυελικού εδάφους

Τα προβλήματα του πυελικού εδάφους στον άνδρα μπορεί να εμφανιστούν όταν οι μύες του πυελικού εδάφους είναι διατεταμένοι, εξασθενημένοι ή πολύ σφιγμένοι. Οι μύες του πυελικού εδάφους μπορούν να αποδυναμωθούν από:

• Χειρουργική επέμβαση για προβλήματα ουροδόχου κύστης ή εντέρου
• Δυσκοιλιότητα
• Παχυσαρκία
• Άρση μεγάλων βαρών
• Μακροχρόνιος, επίμονος βήχας (όπως βήχας καπνιστή, βρογχίτιδα ή άσθμα)
• Τρίτη ηλικία

Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, οι εξασθενημένοι μύες του πυελικού εδάφους μπορούν να ενισχυθούν με την εξάσκηση των μυών του πυελικού εδάφους (ασκήσεις Kegel). Οι ασκήσεις επανεκπαίδευσης των μυών του πυελικού εδάφους μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με βιοανάδραση (Biofeeback), ηλεκτροθεραπεία και μαγνητική διέγερση για τη βελτίωση του θεραπευτικού αποτελέσματος.

Ακόμα, τα προβλήματα του πυελικού εδάφους μπορεί να εμφανιστούν όταν οι μύες του πυελικού εδάφους είναι πολύ σφιγμένοι. Πιο συγκεκριμένα, το υπερτονικό πυελικό έδαφος εμφανίζεται όταν οι μύες στο πυελικό έδαφος γίνονται τεταμένοι και ανίκανοι να χαλαρώσουν. Πολλοί άντρες που έχουν τεταμένο πυελικό έδαφος μπορεί να εμφανίσουν δυσκοιλιότητα, επώδυνο σεξ, επείγουσα ανάγκη για κένωση και πυελικό πόνο. Η θεραπεία ενός υπερτονικού πυελικού εδάφους γίνεται αποκλειστικά από ένα εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή έπειτα από μια λεπτομερή αξιολόγηση. Η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους μπορεί να συμβάλλει σε πολύ μεγάλο βαθμό στη θεραπεία των παθήσεων αυτών.

Ασκήσεις μυών πυελικού εδάφους

Οι μύες του πυελικού εδάφους όπως και όλοι οι άλλοι μύες του σώματος γίνονται πιο δυνατοί με την τακτική άσκηση. Στους άνδρες με ακράτεια από προσπάθεια οι ασκήσεις μυών του πυελικού εδάφους βοηθούν στη βελτίωση των συμπτωμάτων τους. Οι ασκήσεις των μυών του πυελικού εδάφους μπορεί επίσης να συμβάλλουν στην μείωση των συμπτωμάτων σε άνδρες που έχουν επείγουσα ανάγκη να ουρούν πιο συχνά (που ονομάζεται επιτακτική ακράτεια). Ακόμα σε άντρες που έχουν προβλήματα με τον έλεγχο των κενώσεων (ακράτεια κοπράνων) οι ασκήσεις μυών του πυελικού εδάφους συμβάλλουν στην μείωση των συμπτωμάτων ενδυναμώνοντας τον σφιγκτηριακό μηχανισμό.

Εύρεση των σωστών μυών

Πριν ξεκινήσει η ενδυνάμωση των μυών του πυελικού εδάφους, πρέπει να προσδιοριστούν οι μύες που θα εκπαιδευτούν. Η σωστή συνειδητοποίησή τους από τον ασθενή πραγματοποιείται με την σωστή καθοδήγηση από ένα εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή πυελικού εδάφους καθώς και με την χρήση κατάλληλων μέσων για την επίτευξη αυτού του σκοπού όπως της βιοανάδρασης (biofeedback) και του υπερήχου πραγματικού χρόνου.

Οι άνδρες πρέπει να νιώθουν τους μύες στην ουροδόχο κύστη και τον πρωκτό να συσπώνται και να κινούνται προς τα πάνω. Στην πραγματικότητα, αυτοί είναι οι μύες του πυελικού εδάφους οι οποίοι αν συσπώνται σημαίνει ότι πραγματοποιείται σωστά η άσκηση. Στους άνδρες ακόμα, μια τεχνική εύρεσης των σωστών μυών αποτελεί η χρήση ενός καθρέφτη χωρίς ρούχα. Ειδικότερα, όταν οι άνδρες συσπούν δυνατά τους μύες του πυελικού εδάφους θα πρέπει να δουν το πέος να τραβιέται και το όσχεο να ανασηκώνεται.

Θεραπεία

Η φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών του πυελικού εδάφους περιλαμβάνει τις ασκήσεις επανεκπαίδευσης του πυελικού εδάφους, την βιοανάδραση (biofeedback), τον ηλεκτρικό ερεθισμό, αλλά και την πιο σύγχρονη μέθοδο της μαγνητικής διέγερσης. Είναι φανερό ότι οι ασθενείς με μία τόσο ενοχλητική κατάσταση πρέπει να αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερη προσοχή. Για τον λόγο αυτό, πριν από την οποιαδήποτε φυσικοθεραπευτική παρέμβαση, παρέχονται σαφείς πληροφορίες σχετικά με την πάθησή τους αλλά και το είδος της θεραπείας που θα ακολουθηθεί.

Καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία της φυσικοθεραπείας είναι η επίτευξη αξιόπιστης σχέσης ανάμεσα στον ασθενή και τον θεραπευτή του, αλλά και η ύπαρξη κατάλληλων κινήτρων και για τους δύο. Το εξατομικευμένο πρωτόκολλο αποκατάστασης το οποίο θα ακολουθήσει ο κάθε ασθενής θα κατευθυνθεί με βάση την αξιολόγηση κατά PERFECT, σύστημα βαθμολόγησης της μυϊκής ισχύος το οποίο είναι ευρέως χρησιμοποιούμενο από τη φυσικοθεραπευτική κοινότητα.

Επανεκπαίδευση των μυών του πυελικού εδάφους

Οι ασκήσεις επανεκπαίδευσης έχουν ως στόχο την επαναφορά της μυϊκής ισχύος, του χρονισμού και του συντονισμού των συσπάσεων των μυών του πυελικού εδάφους. Οι ασκήσεις περιλαμβάνουν επιλεγμένες επαναλαμβανόμενες εκούσιες συσπάσεις και χαλαρώσεις των συγκεκριμένων μυών με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι δυνατή η ενεργοποίηση των λανθανόντων κινητικών μονάδων, έτσι ώστε οι συγκεκριμένοι μύες να μπορούν να επαναλειτουργήσουν σωστά και σε συντονισμό μεταξύ τους. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα προοδευτικής αύξησης της αντίστασης, σύμφωνα με τις βασικές αρχές της προπόνησης των μυών.

Η γνώση των διαφόρων μυών και ομάδων μυών που εμπλέκονται στην διατήρηση της εγκράτειας είναι απαραίτητη προκειμένου να αποφευχθούν οι ταυτόχρονες συσπάσεις των περιβαλλόντων της περιοχής μυών (κοιλιακοί, γλουτιαίοι, ραχιαίοι, μηριαίοι) και να ενεργοποιηθούν μόνο οι σχετικοί μύες. Σε αρκετές των περιπτώσεων, εφόσον ο ασθενής μπορέσει να κινητοποιήσει άμεσα τους συγκεκριμένους μύες, παρατηρείται άμεση βελτίωση των συμπτωμάτων του. Οι ασκήσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν από διάφορες κάθε φορά αρχικές θέσεις, ύπτια, καθιστή και όρθια, προσομοιάζοντας κατά το δυνατόν με τις καταστάσεις της καθημερινής ζωής των ασθενών.

Η μέθοδος του ηλεκτρικού ερεθισμού

Σκοπός του ηλεκτρικού ερεθισμού είναι η επανεκπαίδευση των αδύναμων και με πτωχή λειτουργικότητα μυών του πυελικού εδάφους διαμέσου της αύξησης της ευαισθητοποίησης και της μεμονωμένης σύσπασης των υποδιέγερση μυικών δομών. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται συχνά σε συνδυασμό με τις ασκήσεις του πυελικού εδάφους και την βιοανάδραση με σκοπό την ταυτοποίηση και απομόνωση των συγκεκριμένων μυών, έτσι ώστε να αυξηθεί η ισχύς της συστολής τους, επιτυγχάνοντας έτσι τα βέλτιστα θεραπευτικά αποτελέσματα για τον ασθενή.

Η μέθοδος της βιοανάδρασης

Η βιοανάδραση είναι μία φυσικοθεραπευτική τεχνική κατά την οποία παρακολουθούνται τα βιολογικά σήματα, τα οποία και ενισχύονται ηλεκτρικά, προκειμένου να παρασχεθεί ανατροφοδότηση στον ασθενή. Ο βασικός της στόχος είναι ο εκούσιος έλεγχος φυσιολογικών διεργασιών οι οποίες κανονικά βρίσκονται υπό ακούσιο έλεγχο. Η μέθοδος της βιοανάδρασης έχει χρησιμοποιηθεί με θετικά αποτελέσματα σε μία σειρά παθήσεων, όπως για παράδειγμα οι κεφαλαλγίες, το χρόνιο άλγος, η ακράτεια ούρων και η ακράτεια κοπράνων. Τέλος, με την μέθοδο της βιοανάδρασης παρέχονται σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την ικανότητα, την ένταση και την ποιότητα της σύσπασης και της χαλάρωσης των μυών του πυελικού εδάφους.

Η μέθοδος της εξωσωματικής μαγνητικής διέγερσης

Η μέθοδος της εξωσωματικής μαγνητικής διέγερσης του πυελικού εδάφους, αποτελεί μία σχετικά νέα φυσικοθεραπευτική τεχνική για την αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών του πυελικού εδάφους. Έχει βρεθεί σε πολλές έρευνες υποκειμενική βελτίωση της εγκράτειας των ασθενών, αλλά ταυτόχρονα στατιστικά σημαντική βελτίωση τόσο στις πιέσεις ηρεμίας, όσο και στην αντικειμενική βαθμολόγηση της εγκράτειας των ασθενών. Το πλεονέκτημα της μεθόδου είναι το ότι είναι ανώδυνη, χωρίς να περνάει ηλεκτρικό ρεύμα από το σώμα του ασθενή όπως συμβαίνει στην ηλεκτρική διέγερση κατά την οποία απαιτείται σχετικά μεγάλης έντασης ηλεκτρικό ρεύμα λόγω της αντίστασης των ιστών της περιοχής και των περιβαλλόντων οστών. Ένα άλλο σημαντικό πλεονέκτημα της εξωσωματικής μαγνητικής διέγερσης είναι ότι ο ασθενής δε χρειάζεται να αφαιρέσει τα ρούχα του.

Στην Κλινική Laser Surgery λειτουργεί εξειδικευμένο τμήμα φυσικοθεραπείας πυελικού εδάφους το οποίο εφαρμόζει τις πιο σύγχρονες φυσικοθεραπευτικές τεχνικές όπως η ηλεκτροθεραπεία, η βιοανάδραση (biofeedback), η εξωσωματική μαγνητική διέγερση και οι ασκήσεις Kegel. Η Κλινική Laser Surgery βρίσκεται στην Αθήνα και είναι εύκολα προσβάσιμη με όλα τα μέσα.

Συγγραφή κειμένου:
Αντώνιος Αδρασκέλας
Φυσικοθεραπευτής