Χρόνια Προστατίτιδα: Φυσικοθεραπευτική Αντιμετώπιση

Η χρόνια προστατίτιδα είναι η φλεγμονή του προστάτη που διαρκεί τουλάχιστον 3 μήνες. Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας που βρίσκεται κάτω από την ανδρική κύστη. Περιβάλλει την ουρήθρα, παράγει μικρή ποσότητα προστατικού υγρού και είναι σημαντικός για την ισορροπία του pH του σπέρματος. Η προστατίτιδα μπορεί να προκαλείται από βακτηριακή λοίμωξη, αλλά σε πολλές περιπτώσεις η αιτία της πάθησης είναι άγνωστη. Μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστα συμπτώματα όπως κάψιμο κατά την ούρηση, συχνή ανάγκη για ούρηση και πόνο στο κάτω μέρος της πλάτης καθώς και χρόνιο πυελικό πόνο. Όταν η χρόνια προστατίτιδα προκαλείται από βακτηριακή λοίμωξη, μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά. Όταν η αιτία είναι μη μικροβιακή, η θεραπεία των συμπτωμάτων μπορεί να είναι συντηρητική με παυσίπονα, αντιφλεγμονώδη και φυσικοθεραπεία πυελικού εδάφους.

Ποιοι είναι οι τύποι χρόνιας προστατίτιδας;

Υπάρχουν διάφοροι τύποι προστατίτιδας:

• Κατηγορία I: Οξεία βακτηριακή προστατίτιδα: οξεία λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος
• Κατηγορία II: Χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα: υποτροπιάζουσα λοίμωξη του προστάτη από μικροοργανισμούς
• Κατηγορία III: Χρόνια προστατίτιδα / σύνδρομο χρόνιου πυελικού πόνου (Chronic Pelvic Pain Syndrome – CPPS): Μπορεί να εμφανιστεί ή όχι με φλεγμονή. Τα αντιβιοτικά συνήθως δεν βοηθούν σε αυτή την περίπτωση
• Κατηγορία IV: Ασυμπτωματική προστατίτιδα: υψηλότερα επίπεδα λευκών αιμοσφαιρίων, συνήθως χωρίς συμπτώματα από το ουρογεννητικό σύστημα

Οι κατηγορίες Ι και ΙΙ οφείλονται σε βακτηριακή λοίμωξη του προστάτη (που αντιπροσωπεύει περίπου το 8–10% των περιπτώσεων). Συνήθως οι Κατηγορίες Ι και ΙΙ αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά.

Στην Κατηγορία IV, υπάρχουν ελάχιστα έως καθόλου συμπτώματα του ουρογεννητικού συστήματος, ωστόσο τα λευκά αιμοσφαίρια βρίσκονται στις εκκρίσεις είτε στον ιστό του προστάτη. Αυτός είναι ένας ασυνήθιστος τύπος προστατίτιδας στον οποίο ο προστάτης μπορεί να έχει φλεγμονή, αλλά οι άνδρες δεν έχουν άλλα συμπτώματα τυπικά άλλων μορφών προστατίτιδας και συνήθως δεν απαιτείται θεραπεία.

Η κατηγορία III είναι η πιο κοινή κατηγορία και αποτελεί το 90% των περιπτώσεων. Αυτή η κατηγορία έχει σχέση με την φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους στους άνδρες και δεν οφείλεται σε βακτηριακή λοίμωξη. Οι περισσότεροι ασθενείς που παρουσιάζουν νευρολογικά ή μυοπεριτονιακά αίτια στα συμπτώματά τους εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία και ως εκ τούτου θα επωφεληθούν από την φυσικοθεραπεία πυελικού εδάφους με την σωστή καθοδήγηση ενός εξειδικευμένου φυσικοθεραπευτή στις δυσλειτουργίες του πυελικού εδάφους.

Η χρόνια προστατίτιδα είναι η τρίτη πιο συχνή διάγνωση στον ανδρικό πληθυσμό ηλικίας κάτω των 50 ετών. Σύμφωνα με την υπάρχουσα βιβλιογραφία η παθοφυσιολογία της χρόνιας προστατίτιδας είναι πολυπαραγοντική. Ειδικότερα, στα αίτια ανάπτυξής της συμπεριλαμβάνονται πολλές φλεγμονώδεις καταστάσεις αλλά και πολλοί νευρολογικοί, ορμονικοί και ψυχολογικοί παράγοντες. Η χρόνια προστατίτιδα ξεκινά από μία φλεγμονώδη διεργασία που συμβαίνει στο ανοσοποιητικό σύστημα και στη συνέχεια επηρεάζει το πολύπλοκο νευρωνικό κύκλωμα, οδηγώντας σε ψυχολογική δυσφορία καθώς και σε έντονο πυελικό πόνο. Οι άνδρες που βιώνουν αυτήν την κατάσταση και υποφέρουν από συμπτώματα του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος έχουν υψηλή συχνότητα εμφάνισης κατάθλιψης και αδυναμίας.

Τα κύρια συμπτώματα της χρόνιας προστατίτιδας περιλαμβάνουν πόνο στην περιοχή της πυέλου, στα γεννητικά όργανα ή στο περίνεο με σχετική δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστης καθώς και σε μερικές περιπτώσεις σεξουαλική δυσλειτουργία. Επιπρόσθετα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν δυσουρία, συχνουρία, ατελή κένωση της ουροδόχου κύστης, πόνο μετά την εκσπερμάτιση καθώς και πόνο στο όσχεο, στο πέος, στον κόκκυγα, στο ορθό και στην κάτω κοιλιακή χώρα. Ο πυελικός πόνος μπορεί να οδηγήσει σε σεξουαλική δυσλειτουργία, η οποία επηρεάζει αρνητικά την σεξουαλική υγεία των ατόμων καθώς και τη σεξουαλική ικανοποίηση τους.

Η διάγνωση της χρόνιας προστατίτιδας είναι δύσκολη, καθώς δεν υπάρχουν δοκιμασίες όπου να επιβεβαιώνουν την πάθηση. Ο γιατρός πρέπει να αποκλείσει λοιμώξεις, δυσλειτουργίες του κοιλιακού τοιχώματος, κακοήθειες, νευρολογικές, ουρολογικές, γαστρεντερικές, μυοσκελετικές και ψυχιατρικές παθήσεις και άλλες καταστάσεις.

Αρχικά, πραγματοποιείται λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού του ασθενούς και πραγματοποιείται μια ορθοπρωκτική εξέταση με την χρήση της δακτυλικής εξέτασης του πρωκτού και του ορθού καθώς και μια γενική ανάλυση ούρων. Δευτερεύοντα διαγνωστικά κριτήρια περιλαμβάνουν άλλες εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως σύμφωνα με μελέτες οι άνδρες με χρόνια προστατίτιδα παρουσίασαν παθολογική ευαισθησία των γραμμωτών μυών του πυελικού εδάφους κατά τη φυσική εξέταση. Ειδικότερα, οι άνδρες αυτοί δε μπορούν να χαλαρώσουν τους μύες του πυελικού εδάφους σε επαναλαμβανόμενες δοκιμές.

Ανατομία ανδρικής πυέλου

Οι μύες του πυελικού εδάφους στους άνδρες προσκολλώνται στο πρόσθιο, στο οπίσθιο μέρος και στις πλευρές της πυέλου και έχουν αρκετούς σημαντικούς ρόλους που σχετίζονται με τις συνολικές λειτουργίες του σώματος. Οι μύες, οι ιστοί και τα νεύρα υποστηρίζουν την ουροδόχο κύστη, τον προστάτη, το έντερο και άλλα πυελικά όργανα και επιτρέπουν τη σωστή ούρηση, αφόδευση και σεξουαλική δραστηριότητα. Οι μύες του πυελικού εδάφους συστέλλονται και χαλαρώνουν όπως και όλοι οι άλλοι μύες του σώματος. Αυτοί οι μύες του πυελικού εδάφους μπορούν επίσης να αναπτύξουν δυσλειτουργία όπως οποιοσδήποτε άλλος μυς στο σώμα (δηλαδή μυϊκός σπασμός, σφίξιμο, αδυναμία, διαταραχή συντονισμού). Αυτές οι δυσλειτουργίες συνήθως οδηγούν σε συμπτώματα χρόνιου πυελικού πόνου.

Ποια είναι τα συμπτώματα της χρόνιας προστατίτιδας;

Η χρόνια προστατίτιδα αποτελεί μια πυελική δυσλειτουργία στους άνδρες η οποία μπορεί να προκαλέσει μια ποικιλία συμπτωμάτων όπως ενοχλήσεις κατά την κένωση, κατά την ούρηση ή κατά τη σεξουαλική δυσλειτουργία ή πόνο (βουβωνική χώρα, γεννητικά όργανα, πυελικό κ.λπ.).Τα πιο συνήθη συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Συμπτώματα που αφορούν στην ουροδόχο κύστη: Επείγουσα ανάγκη για ούρηση, αλλαγές στην συχνότητα ούρησης, διστακτικότητα καθώς και πόνος κατά την ούρηση
• Συμπτώματα του εντέρου: Αλλαγές στην συχνότητα των κενώσεων, δυσκοιλιότητα, δυσκολία στην κένωση του εντέρου καθώς και πόνος πριν, κατά τη διάρκεια είτε μετά την κένωση
• Σεξουαλική δυσλειτουργία, αδυναμία ή καθυστέρηση ολοκλήρωσης του οργασμού
• Στυτική δυσλειτουργία, πόνος κατά την ερωτική διέγερση είτε κατά την σεξουαλική επαφή καθώς και πόνος κατά την διάρκεια της εκσπερμάτισης
• Πόνος στα γεννητικά όργανα
• Πόνος είτε ενόχληση στους όρχεις ή στο πέος
• Πόνος στην περιοχή του πρωκτού
• Μυοσκελετικά προβλήματα: Πόνος στο ισχίο, πόνος στη βουβωνική χώρα, πόνος στον κόκκυγα, κοιλιακό άλγος ή πόνος στη μέση

Χρόνια προστατίτιδα: Φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση

Η φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση της χρόνιας προστατίτιδας περιλαμβάνει τις ασκήσεις επανεκπαίδευσης του πυελικού εδάφους (ασκήσεις Kegel), την βιοανάδραση (biofeedback), αλλά και την πιο σύγχρονη μέθοδο της μαγνητικής διέγερσης. Είναι φανερό ότι οι άνδρες καλούνται να αντιμετωπίσουν μία τόσο ενοχλητική κατάσταση και για τον λόγο αυτό πρέπει να αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερη προσοχή. Για αυτό, πριν από την οποιαδήποτε φυσικοθεραπευτική παρέμβαση, παρέχονται σαφείς πληροφορίες σχετικά με την πάθηση της χρόνιας προστατίτιδας αλλά και το είδος της θεραπείας που θα ακολουθηθεί.

Συμπληρωματικές θεραπευτικές προσεγγίσεις περιλαμβάνουν:

• Κρουστικά κύματα
• Μυοπεριτονιακή απελευθέρωση
• Ασκήσεις Συντονισμού/Εκπαίδευση
• Θεραπευτική Άσκηση
• Ασκήσεις χαλάρωσης
• Διαφραγματική Αναπνοή
• Συμπεριφορικές αλλαγές

Στην Κλινική Laser Surgery λειτουργεί εξειδικευμένο τμήμα φυσικοθεραπείας πυελικού εδάφους το οποίο εφαρμόζει τις πιο σύγχρονες φυσικοθεραπευτικές τεχνικές όπως η ηλεκτροθεραπεία, η βιοανάδραση (biofeedback), η εξωσωματική μαγνητική διέγερση και οι ασκήσεις Kegel. Η Κλινική Laser Surgery βρίσκεται στην Αθήνα και είναι εύκολα προσβάσιμη με όλα τα μέσα.

Συγγραφή κειμένου:
Αντώνιος Αδρασκέλας
Φυσικοθεραπευτής