Πόνος στον Πρωκτό: Ποια είναι τα συχνότερα αίτια;

Ο πόνος στον πρωκτό είναι ένα συχνό φαινόμενο και οι παράγοντες που μπορούν να τον προκαλέσουν ποικίλουν. Αρκετές φορές ο ασθενής σπεύδει να κάνει την πρώτη εκτίμηση ο ίδιος για τον εαυτό του, και, τις περισσότερες φορές οδηγείται στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για αιμορροΐδες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αναβάλλει την επίσκεψή του σε ειδικό γιατρό, και έτσι, να καθυστερεί η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση.

Αν και πρόκειται για μια πολύ συχνή αιτία, η απάντηση δεν είναι πάντα οι αιμορροΐδες. Υπάρχουν πολλές παθήσεις, στις οποίες μπορεί να οφείλεται ο πόνος στον πρωκτό και γι’ αυτόν το λόγο είναι αναγκαίο να προβούμε σε κλινική εξέταση για την άμεση διάγνωση και αντιμετώπισή τους. Σπάνια ο πρωκτικός πόνος συνδέεται με κάποια μορφή καρκίνου, ενώ οι παθήσεις που προκαλούν το συγκεκριμένο σύμπτωμα είναι θεραπεύσιμες.

Αιτίες που προκαλούν τον πρωκτικό πόνο

• Πρωκτικό απόστημα/συρίγγιο
  Το περιεδρικό απόστημα προκαλείται συνήθως από κάποια βακτηριακή λοίμωξη των περιπρωκτικών αδένων και δημιουργεί πύον και διαρκή πόνο στην περιοχή του πρωκτού ή του ορθού, ενώ συχνά προκαλεί και συστηματικά συμπτώματα όπως πυρετό και εφίδρωση κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ο συχνότερος τρόπος αντιμετώπισής του είναι η χειρουργική διάνοιξη με νυστέρι και η παροχέτευση του πύου, η οποία είναι ιδιαίτερα επώδυνη.

  Τα τελευταία χρόνια το χειρουργικό Laser διοξειδίου του άνθρακα (Laser CO₂) και συγκεκριμένα η τεχνική LAD (Laser Abscess Drainage) έχει αντικαταστήσει το νυστέρι στη θεραπεία του αποστήματος του πρωκτού, καθώς έχει πολλά πλεονεκτήματα σε σχέση με την κλασική επέμβαση: είναι ανώδυνη, αναίμακτη, σύντομη (διαρκεί περίπου 10 λεπτά), διενεργείται με τοπική αναισθησία στο ιατρείο, ο ασθενής μπορεί να κάνει μπάνιο την επόμενη ημέρα και επίσης μπορεί να επιστρέψει άμεσα στο καθημερινό του πρόγραμμα.

  Σε ένα 70% των ασθενών που θα παρουσιάσουν περιεδρικό απόστημα, αυτό θα εξελιχθεί σε περιεδρικό συρίγγιο. Το συρίγγιο είναι η χρόνια μορφή της περιπρωκτικής φλεγμονής. Η διάγνωση περιλαμβάνει την κλινική εξέταση, τον ενδοπρωκτικό υπερηχογράφημα και τη μαγνητική τομογραφία. Θεραπευτικά υπέρχουν διάφορες τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν ανάλογα με την περίπτωση (χειρουργική αφαίρεση και τοποθέτηση seton, χειρουργική αφαίρεση και δημιουργία κρημνού, τεχνική Lift, ενδοσκοπική εξάχνωση με Laser, τεχνική VAAFT και άλλες. Καμία από τις παραπάνω τεχνικές δεν είναι τέλεια. Κάθε τεχνική έχει τα θετικά της και τα αρνητικά της. Η θεραπεία του κάθε ασθενούς πρέπει να είναι εξατομικευμένη και να μην έχει στόχο το κέρδος, αλλά την επιτυχία της θεραπευτικής διαδικασίας. Ο χειρουργός – πρωκτολόγος κύριος Δοντάς εφαρμόζει όλες αυτές τις τεχνικές ανάλογα με την περίπτωση.

• Ραγάδα πρωκτού

  Πρόκειται για μία μικρή σχισμή στον βλεννογόνο του πρωκτού που προκαλεί έντονο πόνο κατά τη διαδικασία της κένωσης. Συνήθως η θεραπεία που συνιστάται σχετίζεται με την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, μιας και είναι η κύρια αιτία που την προκαλεί. Η ειδική διατροφή, η φαρμακευτική αγωγή και η έγχυση βοτουλινικής τοξίνης είναι οι συνηθέστεροι τρόποι θεραπείας. Στην περίπτωση αποτυχίας αυτών των μεθόδων, ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση με Laser. Η τεχνική που εφαρμόζει ο Δρ. Ιωάννης Δοντάς για τη ραγάδα δακτυλίου είναι η μέθοδος FiLaT (Fissure Laser Treatment) η οποία προκαλεί νεαροποίηση της ραγάδας, δηλαδή λύση του άτονου έλκους, η οποία προάγει την επουλωτική διεργασία του οργανισμού.  Η τεχνική είναι σύντομη, ανώδυνη και  αναίμακτη. Γίνεται με τοπική αναισθησία, με άμεση επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες.

• Αιμορροΐδες

  Αποτελεί το συνηθέστερο αίτιο του πόνου στον πρωκτό, ειδικά όταν πρόκειται για την περίπτωση της θρόμβωσης μίας εξωτερικής αιμορροΐδας. Ανάλογα με το μέγεθος του θρόμβου ο πόνος υπάρχει κατά τη διαδικασία της κένωσης, την κίνηση και κατά την καθιστική θέση, ενώ συχνά συνοδεύεται από αιμορραγία. Η θρόμβωση μιας εξωτερικής αιμορροΐδας μπορεί να φτάσει σε βαθμό νέκρωσης του υπερκείμενου περιπρωκτικού δέρματος εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία. Η μέθοδος θεραπείας που συστήνεται είναι συντηρητική ή χειρουργική, ανάλογα με το μέγεθος του προβλήματος, αλλά και το χρονικό διάστημα που έχει παρέλθει από την έναρξη των συμπτωμάτων.

  Ο χειρουργός – πρωκτολόγος Δρ. Ιωάννης Δοντάς εφαρμόζει την τεχνική THeLEx (Thrombosed Hemorrhoid Laser Excision) για την άμεση θεραπεία της θρόμβωσης εξωτερικών αιμορροΐδων. Η μέθοδος είναι ανώδυνη, αναίμακτη, γίνεται με τοπική αναισθησία στο ιατρείο, χρησιμοποιείται Laser διοξειδίου του άνθρακα (Laser CO₂) και στη συνέχεια ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στο καθημερινό του πρόγραμμα χωρίς επώδυνες αλλαγές και προβλήματα με τις κενώσεις.

• Λειτουργική πρωκταλγία

  Η διάγνωση της λειτουργικής πρωκταλγίας πραγματοποιείται αφού αποκλειστούν άλλες παθήσεις με παρόμοια συμπτώματα. Ο πόνος γίνεται ξαφνικά αισθητός και ο ασθενής νιώθει οξύ πόνο μέσα στον ορθό. Τα συμπτώματα μπορούν να εξαφανιστούν πολύ γρήγορα και έτσι σπάνια απαιτείται να ακολουθηθεί φαρμακευτική αγωγή. Στην περίπτωση που τα συμπτώματα επιμένουν, η αντιμετώπισή της γίνεται με τη χορήγηση φαρμάκων όπως τα νιτρώδη, οι αναστολείς διαύλων ασβεστίου και η βοτουλινική τοξίνη.

• Πρωκτίτιδα

  Κάποιες φορές πόνο στον πρωκτό μπορεί να προκαλέσει και η φλεγμονή του πρωκτού και του ορθού, η οποία οφείλεται σε βακτηριακή ή ιογενή λοίμωξη, καθώς και σε χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου (ελκώδης κολίτιδα και νόσος του Crohn). Η ελκώδης κολίτιδα παρουσιάζει χρόνια φλεγμωνή μόνο στο παχύ έντερο ενώ η νόσος του Crohn μπορεί να εμφανιστεί σε ολόκληρο το πεπτικό σύστημα με συχνότερη εντόπιση όμως στον τελικό ειλεό (τελικό τμήμα του λεπτού εντέρου). Η πρωκτίτιδα μπορεί να προκληθεί επίσης από κάποιο σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα κατά τη διάρκεια πρωκτικής σεξουαλικής επαφής. Η θεραπεία της πρωκτίτιδας εξαρτάται από το αίτιο που την προκάλεσε. Τα αντιβιοτικά είναι ο πιο συνήθης τρόπος θεραπείας για την πρωκτίτιδα μικροβιακής αιτιολογίας. Σε φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου χορηγούνται σκευάσματα με κορτιζόνη, ανασοκατασταλτικά, ανοσοθεραπευτικά φάρμακα και άλλα όπως επίσης και ειδική διατροφή. Τέλος υπάρχει και η μετακτινική πρωκτίτιδα, η οποία είναι συνέπεια της ακτινοβόλησης του πυελικού εδάφους ως θεραπεία για κάποια κακοήθεια της περιοχής (καρκίνος πρωκτού, ορθού, προστάτη και τραχήλου μήτρας).

• Καρκίνος του πρωκτού

  Η πιο σπάνια και σοβαρότερη αιτία πρωκτικού πόνου είναι ο καρκίνος του πρωκτού, ο οποίος μπορεί να εκδηλωθεί επίσης και με άλλα συμπτώματα όπως αιμορραγία, παρουσία μάζας εντός ή και εκτός του πρωκτού, αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, πρωκτικό κνησμό και εκροή υγρού από τον πρωκτό. Ο καρκίνος του πρωκτού οφείλεται στο 95% των περιπτώσεων στον ιό HPV και εμφανίζεται συνήθως με προκαρκινικές βλάβες που ονομάζονται δυσπλασίες.

  Οι ομάδες υψηλού κινδύνου είναι οι οροθετικοί HIV, οι ομοφυλόφιλοι, όσοι έχουν κονδυλώματα στον πρωκτό, όσοι ασθενείς είναι ανοσοκατασταλμένοι (π.χ. μεταμοσχευμένοι), οι γυναίκες που έχουν εμφανίσει καρκίνο ή δυσπλασίες τραχήλου μήτρας, κόλπου και αιδοίου και όσοι λαμβάνουν σε χρόνια βάση ανοσοκατασταλτικά φάρμακα για κάποια ασθένεια. Οι ομάδες αυτές θα πρέπει να ελέγχονται με κυτταρολογική εξέταση του πρωκτού (Test Pap πρωκτού) και με πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας για την ανεύρεση των δυσπλασιών και τον καυτηριασμό τους με Laser. Η πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας είναι μία εξέταση πολύ εξειδικευμένη που γίνεται στην Αμερική και σε ορισμένες χώρες της Ευρώπης. Ο χειρουργός – πρωκτολόγος Δρ. Ιωάννης Δοντάς έχει μετεκπαιδευτεί στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και εφαρμόζει την τεχνική αυτή στην Ελλάδα. Η θεραπεία του καρκίνου του πρωκτού γίνεται με χημειοθεραπεία, ακτινοβολία και, σε περίπτωση αποτυχίας με χειρουργική επέμβαση.

• Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα

  Τα κύρια σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα στον πρωκτό είναι η γονόρροια, τα χλαμύδια, ο έρπητας, η σύφιλη και ο HPV. Τις περισσότερες φορές οφείλονται στην πρωκτική σεξουαλική επαφή, ενώ κάποιες φορές δημιουργούνται από λοιμώξεις των γεννητικών οργάνων. Επιπλέον συμπτώματα, πέραν αυτού του πόνου, είναι η αιμορραγία και η φαγούρα. Η θεραπεία που ακολουθείται γίνεται με τη λήψη φαρμάκων από το στόμα ή τοπικά αναλόγως του αιτιολογικού παράγοντα της λοίμωξης.

• Πρωκτική σεξουαλική επαφή & τραυματισμός του πρωκτού

  Όταν η σεξουαλική επαφή γίνεται πρωκτικά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να προκαλέσει κάποιον τραυματισμό του πρωκτού και κατ’ επέκταση πόνο στην περιοχή. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει το άτομο να απευθυνθεί άμεσα στον ειδικό γιατρό, ο οποίος θα αξιολογήσει το βαθμό του τραυματισμού και θα καθοδηγήσει ανάλογα τον ασθενή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι με την πρωκτική σεξουαλική επαφή, το ρίσκο μετάδοσης νοσημάτων είναι αυξημένο.



Πότε θα πρέπει να ζητήσουμε τη βοήθεια του ειδικού;

Ο πόνος στον πρωκτό αποτελεί την πρώτη ένδειξη πως πρόκειται για κάποια πάθηση της περιοχής.

Οι περιπτώσεις όπου θα πρέπει να απευθυνθούμε σε ειδικό χειρουργό – πρωκτολόγο για να λάβουμε τη σωστή διάγνωση και θεραπεία είναι οι παρακάτω:

• Όταν ο πόνος δεν βελτιώνεται ή υποτροπιάζει
• Όταν συνυπάρχει αιμορραγία από τον πρωκτό
• Όταν υπάρχει κάποιο ψηλαφητό μόρφωμα στον πρωκτό
• Όταν υπάρχει εκροή υγρών, πύου ή βλέννης από τον πρωκτό
• Όταν συνυπάρχει πρωκτικός κνησμός (φαγούρα στον πρωκτό)
• Όταν υπάρχει αίσθημα πληρότητας του πρωκτού ή αίσθημα ξένου σώματος στον πρωκτό
• Όταν συνδυάζεται με δυσκολία στην κένωση ή αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου

 

Γιατρέ τελικά τι έχω από όλα τα παραπάνω;

Η διαφορική διάγνωση του πόνου που εμφανίζεται στον πρωκτό απαιτεί εμπειρία και εξειδίκευση. Ο αρμόδιος ιατρός για τη διάγνωση όλων των παθήσεων και των συμπτωμάτων της πρωκτικής χώρας είναι ο πρωκτολόγος, ο οποίος μετά τη λήψη αναλυτικού αλλά ταυτόχρονα και στοχευμένου ιστορικού, θα εξετάσει τον ασθενή και θα διερευνήσει τα συμπτώματα που τον ταλαιπωρούν. Μία πλήρης πρωκτολογική εξέταση περιλαμβάνει την επισκόπηση της περιπρωκτικής χώρας, τη δακτυλική εξέταση του πρωκτού και του ορθού και την ψηφιακή πρωκτοσκόπηση. Υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί να είναι αναγκαία η διενέργεια επιπρόσθετων εξετάσεων στην περιοχή, οι οποίες μπορούν να προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για την πάθηση ή τα συμπτώματα του ασθενούς. Έχοντας καταλήξει στη διάγνωση, ο εξειδικευμένος χειρουργός – πρωκτολόγος θα μπορέσει να προσφέρει στον ασθενή την κατάλληλη εξατομικευμένη θεραπεία (συντηρητική, επεμβατική ή χειρουργική) ανάλογα με την πάθηση και τη βαρύτητά της.